XLVIII Feira do Viño do Ribeiro: o pregón

Last updated on 5 / Xullo/ 2011

A Real Banda de Gaitas da Deputación de Ourense interpreta a Antiga Marcha do Reino de Galicia. Fotos: Sole

Onte tivemos un fermoso serán na inauguración da XLVIII Feira do Viño do Ribeiro, en Ribadavia. Os actos foron os seguintes: a xornada inaugurouse fronte ás ruínas do castelo condal, como un antigo ritual. A banda de música local interpretou o Himno Galego, e posteriormente a Real Banda de Gaitas da Deputación de Ourense entrou no castelo de Ribadavia e, subidos ás ruínas, interpretaron a Antiga Marcha do Reino de Galicia. Asegúrolles que é un espectáculo impresionante. Posteriormente, xa na Feira do Viño, chegaron os discursos e eu lin o pregón.

Quero agradecer ao Concello de Ribadavia a súa amabilidade por convidarme e facerme sentir como en casa, nunha terra que considero tamén parte da miña pel, así como a todas as adegas e ao propio Consello Regulador do Ribeiro. Coma sempre, a conversa ao carón dunha(s) copa(s) de viño é algo digno de ser lembrado. Pagou ben a pena.

Aquí vai o pregón. Non é a última versión, que incorporarei un día destes, pero pouca diferencia hai.

XLVIII FEIRA DO VIÑO DO RIBEIRO

PREGÓN

Miñas donas, meus señores:

Quero agradecerlles a todos vostedes o convite que me fixeron para escribir neste 2o11 o pregón da Feira do Viño do Ribeiro. E tamén a todos vostedes que teñen a ben estarme a escoitar este pregón en tan bo día. O meu único mérito para estar aquí debe ser, estou convencido, o terme volto un camiñante destas terras do Miño, do Avia e do Arenteiro. Percórroas con frecuencia e insistencia, de enriba embaixo, do pasado ao futuro, imaxinando os moitos Ribeiros que foron e serán. Percorro o Ribeiro co amor cego e apaixoado que pode ter un forasteiro por unha terra cando a sinte como súa.

O Outro, ese gran filósofo, diría: “Eses, eses viaxeiros son os peores. Eses son os que non marchan”.

Nesta fermosa tarde do véran, mirámonos aquí, vostedes e máis eu, autenticamente convertidos hoxe en príncipes, en condes, en fidalgos. E si, digo ben: malia non ser finais de agosto nin celebrarmos a Festa da Istoria, todos vostedes e eu mesmo somos nestes momentos parte da xenea aristocrática que gobernou estas terras durante séculos. Sómolo porque compartimos algo con eles.

Compartimos o saber que que máis alá do alimento o viño é, sobre todo, parlamento. Encontro. Diálogo. Un xeito de unir ás xentes. Celebración.

Hoxe, nós disfrutamos o viño máis coma os reis que non fumos que como os labregos que aínda vimos sendo.

E coma aqueles fidalgos, xulgamos e procuramos as calidades dos viños polas parroquias e as terriñas de onde veñen, ao vello xeito de don Álvaro Cunqueiro, que podía percorrer Galicia enteira de parroquia en parroquia distinguindo os seus viños por abadía, pazo ou reitoral. Don Álvaro, gran amante do Ribeiro, dicía moitas verdades verbo do viño. Para o escritor de Mondoñedo os viños do Ribeiro obrigaban ao galego a ser falador. “E tal cousa é moi importante”, rubricaba Cunqueiro. O Ribeiro é un dos responsables da rara elocuencia galega, e non é pouco mérito.

Agora gústannos tanto os viños que queremos sabelo todo deles, como das persoas ás que amamos: o sol que os agarimou, as pestes ás que sobreviviron, a chuvia que lles caeu, as noites frescas e limpas de maio que pasaron. É a terra quen fai o viño, dicía hai pouco un bo amigo. E pareceume a maior verdade cósmica do mundo. Nicolás Joly, o controvertido viticultor biodinámico do Loira, completa esa frase: Os viños van do céo á terra. Non está mal. Pero quen mallou a sentencia terráquea foi sen dúbida Escarlata O’Hara, en Foise co vento: O único que sempre queda é a terra. Escarlata O’Hara era irlandesa. Ou sexa, máis ou menos galega.

Podería pasarme anos percorrendo este país do Ribeiro para probarlle todos os seus viños entre o céo e a terra. Entro tantas veces nel pola muralla xigante e dentada da serra de Pena Corneira, que é tan salvaxe fronteira xeolóxica e climática que sempre me parece imposible que esta comarca mude, aos poucos quilómetros, nas vizosas e moles encostas de Beade. E cabo da reitoral cabaleiresca, miro a inmensa paisaxe de viñas, e paréceme ver debuxadas nas fiadas as liñas dunha libreta na que están escritos versos. Como se toda a paisaxe estivera chea de caligrafías con poemas de treixadura, de sousón, de caíño e albarello que se foran recitando co paso das estacións.

A xeografía do Ribeiro é a caligrafía dos versos que lle escribimos á terra. Gustaríame sentar a escoitar os versos de Gomariz, de Leiro, da Arnoia, de Pazos de Arenteiro, de Moldes, os versos líquidos que escribiron os señores da Casa Grande de Esposende e os labregos de Cuñas; os que pronunciou o abade de San Clodio e o señor de Toubes, que rañou cun punzón o seu nome na porta da adega no XVIII. E nese mesmo tempo das Luces gustaríame acompañar aos cregos católicos que levaban aos protestantes ingleses a apreciaren os viños de adega en adega e, por que non, compartir aventuras con Graham Greene nas súas escapadas da axitada paz do mosteiro de Oseira. Ou, nun ritual procedente do máis antigo mundo noso, subir ao Faro de Avión e participar no ancestral baile do Touzo e a Touza, conxurando o clima con penedos rodantes para traermos o tempo seco ás costeiras do Ribeiro, como se facía ata principios do século XX. O viño, do ceo á terra.

Os que temos no corpo a semente da Viaxe percorremos os grandes viñedos de Europa, pero volvemos sempre aquí, ao Ribeiro, como se de algún xeito, estas terras foran a orixe do que procuramos fóra. Na gran xoia por descubrir do Ribeiro, nas adegas medievais e renacentistas moitas veces abandonadas á súa sorte, latexa o corazón dos grandes terroirs de Europa, aínda que non o teñamos realmente asumido. Teño descuberto no Ribeiro a nobreza dos terroirs da Volnay borgoñona, a paz monástica das viñas da Badia A Cuoltibuono en Chianti, a firmeza da Roche dell’Annunziata do Barolo ou a mineralidade das viñas que están por detrás das murallas do castelo de Chinon, tan cheas de ecos. E todas xunguidas por un mesmo sentido de nobleza, de profundidade secular e sabiduría agraria. Todas son terras únicas e irrepetibles, dadoras de viños excelsos, de viño para reis. E así é o Ribeiro. Un par máis da vella Europa.

E voulles contar unha última cousa: o mellor do viño do Ribeiro hoxe é que é vello e novo a un tempo.

A miña xeración naceu cun estraño privilexio ao redor do Ribeiro: a de agasallar sorpresas e descubertas aos amigos e novos e vellos grazas ás súas botellas. Tralos escuros tempos pasados, tras un Ribeiro confinado ás tabernas físicas e mentais dos extrarradios do mundo, para a xente da miña idade é un pracer compartirmos os grandes viños do Ribeiro, esgazar con pracer os malos tópicos que os amigos teñen sobre eles en Galicia e fóra dela. Abrir o telón da elegancia, da finura, da complexidade, das notas intensas do territorio. Facémolo e observarmos as caras de sorpresa cando se cata un destes grandes viños, tesouros acochados onde moitos non agardaban que estiveran. Os grandes Ribeiros de hoxe son, para moita xente, como un fillo que aparece na túa vida cando non o agardas, enchéndoa de súpeto.

Aqueles tempos escuros ficaron xalundes, e o futuro énchese da luz dourada que gardan estas treixaduras amantes de Arnoia. O Ribeiro, máis que nunca, hai que levalo na maleta coma unha carta de presentación do mellor de Galicia. Así fágoo eu, empregando sempre unha botella de Ribeiro, coma un ritual, para abrir proxectos e pechar acordos noutras terras, en Finlandia, nos Estados Unidos, en Inglaterra ou na mesma Francia; os máis amantes do viño son conscientes do que beben cando descubren unha copa do Ribeiro: algo novo sostido nunha sabiduría secular que hai detrás. Vello e novo a un tempo. Os novos Ribeiros son un símbolo do que Galicia foi e é. Pero sobre todo son unha profecía do que Galicia pode ser.

Así que o Ribeiro é compartir, descubrir, sorprender. No tempo das redes sociais de Internet, de Facebook, de Twitter, de Trip Advisor e de Trivago, pídolles que compartan Ribeiro. Pinchen no botón de “Gústame” deste viño, comenten a poesía vinícola que nace nestas costeiras. Twittéeno. Envíeno polo seu móbil, compártano con orgullo nas ceas con familiares, amigos e amantes. Como diría o vello mestre Cunqueiro, a quen dedico este pregón no seu centenario, cando te tropezas cun viño do Ribeiro, é como se un bo amigo te dese unhas palmadas no ombreiro. Os amigos non marchan nunca de todo e as terras, como pensaría Escarlata O’Hara, tampouco. Terras coma o Ribeiro están para volvermos sempre a elas.

Viva o viño do Ribeiro!

Moitas grazas.