O morto de Santo André de Teixido: a entrevista

Isto é un documento antropolóxico de primeira fila, así de claro e sen retranca de ningún tipo.

Trátase dunha entrevista nos Bos días da TVG á filla do señor que morreu dentro da igrexa de San Andrés de Teixido e celebraron despois unha misa co corpo tirado dentro (ver noticia). Confeso que cando vin o vídeo (que Marcus posteou no seu blog) ao principio pensei que era algunha sorte de brincadeira da TV e a señora unha actriz do Luar, ou algo así. Non podía ser posible. Pero si.

O que se ve no vídeo é fascinante desde un punto antropolóxico. Como a moza/señora (non sabería determinar a súa idade) filla do defunto explica con toda naturalidade o que aconteceu na igrexa de Teixido, e como os presentadores, partes dun escenario futurista, abráianse con toda a circunstancia da morte do señor. Ela, a familiar directa, imperturbable, vive nunha lóxica de relación co difunto tremendamente respectuosa, pero tamén práctica, na que todo sucede de xeito natural e para a que é obvio que se debía celebrar a misa mesmo despois do que o seu pai morrera: para as novas xeracións, os presentadores, o que alí aconteceu é anómalo, estraño e mesmo perturbador (dar unha misa co morto no medio?), se cadra unha falta de respecto a ese mesmo defunto. Poucas veces se evidencia tanto unha ruptura da lóxica cultural.

Para arquivar.

58 Comments

  1. 30 / Outubro/ 2009

    Seica algún pensou que iso era unha broma co gallo do Samaín. A realidade sempre pode sorprendernos.

  2. 30 / Outubro/ 2009

    Eu dubidei moito nos primeiros segundos. Estaba convencido de que nola estabas metendo dobrada. ;-)

  3. Chexire
    30 / Outubro/ 2009

    O documento é incrible. Recordoume a cando emitiran nunha cadea de TV francesa, alá polo 92, un documental en ‘prime time’ sobre a Costa da Morte que facía moito fincapé nas tradicións ligadas á morte, á forma de vivila, o magnetismo que exerce, e como o seu imaxinario non é que se entrecruza coa realidade, senón que convive por completo con ela. Claro, os parisinos (racionalistas eles) flipaban sen saber moi ben se aquilo era unha coña, un ‘triángulo das Bermudas esotérico’ ou unha tribu bárbara aíslada durante séculos en plena Europa…

    Vista a reacción dos presentadores, e a que eu mesmo tiven, seguramente esteamos hoxe máis cerca dos asombrados franceses que desas raíces que nos van morrendo.

  4. 30 / Outubro/ 2009

    Que casualidade encontrar isto despois do que escribín esta semana. E aínda me reclamaban que o texto era demasiado “ficticio”… Co teu permiso, vou incluír a ligazón.

  5. 30 / Outubro/ 2009

    O encontro entre dous mundos no mesmo país :-O Eu devo andar no meio porque a verdade é que tampouco me surpreende tanto nem me parece tam extravagante que decidissem seguir coa misa co morto na igreja, especialmente se a família nom estava incómoda coa situaçom. Mais raro me pareceria levar o corpo dali (onde?) ou fazer a misa fora, coma seica propunha algumha gente.

    Na nova recolhe-se com escándalo que a misa por riba fosse cantada, como se nom houvesse funerais cantados… :-S

    A dúvida que me queda é se a cousa foi como foi porque neste país ainda hai muita gente que vive a morte com essa naturalidade ou porque havia um ónibus carregado de turistas e tinham que escuitar a misa e liscar.

  6. 30 / Outubro/ 2009

    Este video é unha mostra máis da fenda que existe entre o mundo rural galego e o urbano. As tradicións mortuorias galegas son un dos nosos maiores patrimonios culturais que se está a perder ante ese andazo de asépticos tanatorios que invaden o país. Algunhas destas tradicións, prohibdios pola Igrexa no XVIII e XIX pero abondo documentadas poderían sorpendernos moitos máis: ofrendas de alimentos nos campoasntos, gallofas nos adros das igrexas tras os enterros…
    Confeso que a señora ten un apsecto de Miercoles Adams que bota para atrás, pero admiro profundamente a naturalidade coa que se enfronta a morte dun ser querido e fala del. É abraiante.
    Eu podería falar de sucesos no enterro do meu vaó hai vinte anos que darían para un titular no xornal ou para unha entrevsita na TV…

  7. Cesar
    30 / Outubro/ 2009

    Efectivamente pareceme un documento digno de estudo.
    Eu seguramente tamén pensaría que se trataba dunha brincadeira se non fose que me enterei por un programa de bromas, “Sé lo que hicisteis..” que estaban parodiando a situacion, co cual soupen inmediatamente que era verdade.
    Cumpliuse dobremente a lenda galega, “A San Andrés de Teixidó, quen non vai de vivo vai de morto. ”
    Todos os respetos a familia, seguramente pensa que os desinios do señor son inexcrutabeis.

  8. 30 / Outubro/ 2009

    Moi bo.

  9. carlos
    30 / Outubro/ 2009

    D. Manuel vostede sabe como se facian os velatorios na nosa zona antes da aparision dos tanatorios.O difuntiño no medio do salon ,condolensias dos vesiños e durante a noite cafe ,coñac,anis,caña e coña por partes ijuales.

  10. Xabrés da teixeira
    30 / Outubro/ 2009

    ¡Meu Zeus! escribin un comentário, e marchou o limbo dos xustos.
    So queria decir, e teimo, que esta nova so o é por ser da Galicia, e ainda mais dun fisterrae.
    Se eu fora crente nan habería cousa mais grande para min que morrer na igrexa, e no medio de unha misa.
    A filla do finado, tomouno como a cousa mais natural do mundo, que o é, e nin se laiou nin le botou as culpas a naide. Dados os tempos que corren, é bastante de agradecer.
    A familia, que non coñezo, conta con todalas miñas simpatías.
    Xa sei que non seven para nada, mais ahí están.

  11. Genaro Casas
    30 / Outubro/ 2009

    Tenho para mim a impressom de que nada disto é tam inocente: os apresentadores som perfeitamente conscientes, pois som galegos, do contexto sócio-cultural que se produz a “notícia”. A sua aparente perplexidade é fitícia, tanto como o respeito e educaçom que aparentam manter ante Manuela Busto. Ela, que representa o papel da “aborigem”, da “galega sem aditivos”, do “país autêntico”, é instrumentalizada ideologicamente polo ente público para encenar umha mensagem: a “brutalidade intrínseca” que se atribue desde a mentalidade espanhola à condiçom galega. Antes, foi Xan das Bolas. Hoje em dia Os Tonechos ou Manuela Busto jogam substitutoriamente um papel idêntico de humilhaçom colectiva. Para além de que a sima cultural que existe entre os apresentadores -portátil pequeno de última geraçom que nom se utiliza para nada em toda a entrevista, sotaque “neutro”, aparência externa “moderna”, etc.- e a “aborigem” -roupas de meados do XX, “acento cerrado”, absoluta submissom à Igreja, os guardas, a empresa de ambuláncias, etc.- seja insalvável, e encenem possivelmente sem serem conscientes um “choque de universos mentais”, além disso, a mulher e a “notícia” som utilizadas para desenvolver um processo didáctico que conclue em frases tam eloquentes como “é-che o que há”, “somos assim”, “este país nom tem remédio” e similares…

    Neste momento, inconscientemente, centos de nós estamos a contribuir à difusom desta mensagem que, dumha óptica nacionalista galega, é simplesmente destrutiva…

  12. 30 / Outubro/ 2009

    para min, quen son máis merecentes de converterse en obxectos de estudo (un tanto ridículos) son os sorprendidos periodistas
    irei vello,
    gústame este post porque aborda o conxunto, porque se recoñece, máis alá dunha primeira posición de distancia, no conflito
    eu sei do que estou máis perto
    estes días sentinme un tanto violentado por comentarios pouco refñexivos, realmente non entendía nada, o que quere dicir que sí entendía e de aí a miña sensación de formar parte doutra tribu, dos de antes
    sei o que se perde coa desaparicón do campesiñado, non sei ben o que se gana, así que como xa non teño comunidade acabo de facer unha conta de twiter
    gracias M.

  13. María Carreiro López
    30 / Outubro/ 2009

    Como documento antropolóxico é impresionante: escenifica dous mundos: o que trunfou nunha batalla fondamente desigual e o que resiste, en grande medida, de forma pasiva ou inercial…

    Pero, como di Genaro Casas, hai máis: a escena de TVG senta no banquillo dalgunha forma a “esencia do país” personificada na Manuela. A través de preguntas feitas aparentemente desde a curiosidade e a vontade de comprender o incomprensíbel, cunhas formas educadas e respectuosas, xúlgase desde a posición prepotente do “trunfador” todo un modo de vida e diría tamén que a identidade dun pobo.

    Paréceme acaída a comparativa entre Manuela e Xan das Bolas: ambos xogan en contextos historicamente moi distantes un papel idéntico na promoción do autonoxo e de ataque a unha xa moi debilitada autoestima nacional…

    “TVG traballa para España!”

  14. Quintela
    30 / Outubro/ 2009

    Resulta evidente quen son os “vencedores” antropolóxicos e políticos do “sketch” de TVG. Sen embargo, a pesar da superioridade de que fan gala, con ese falso aire de tolerancia, preguntaríame se a sociedade da que son produto, coas súas anorexias, as vigorexias, o botox, o individualismo selvaxe, a desestruturación comunitaria, a insolidariedade absoluta, etc., é mellor que o mundo que xulgan desde esa tolerancia finxida…..

  15. Do Caeiro
    30 / Outubro/ 2009

    Proponho duas teses sobre o pantomima de TVG:

    1ª que, através da sua política informativa, TVG participa de modo absolutamente consciente de processos tendentes a mermar e minar a de por si muito debilitada autoestima colectiva dos galegos e galegas e consolidar –se é que ainda fosse preciso…- a cosmovisom que se resume no “Enfim, assim somos…” e fortalece, directa e indirectamente, o status actual da Galiza.

    2ª que existe, como produto dum processo histórico de humilhaçom e submetimento nacional profundamente interiorizados que nom foi invertido em trinta anos de constitucionalidade espanhola, mas dalgum modo reforçado, um “público” que, paradoxalmente, apesar da sua condiçom galega, ri e se solaça intimamente com este tipo de mensagens que denunciam a brutalidade intrínseca ao nosso “ser indígena”. A distribuiçom massiva que alcançará a entrevista a Manuela Busto é um sintoma desse “refocilar-se na lama” e constar uns tópicos que, por contraditório que parecer, convidam à comodidade da renúncia e a passividade (“nom há nada que fazer neste país”).

  16. Do Caeiro
    30 / Outubro/ 2009

    Os elementos da “cena”:

    ELEMENTO 1. Manuela, a aborigem. Representa “em essência”, “sem aditivos” o nosso ser nacional, “umha galega autêntica”, “a gente do país”. Viste de maneira humilde e anticuada e aparece arremangada, como se vinher de realizar algum labor físico. Tem umha trença tipo La Casa de la Pradera também inusual. A sua gestualidade passiva poderia apontar certo retraso intelectual. Com certeza, os seus modais e formas de desenvolvimento na cena rengem frente aos comportamentos perfeitamente codificados dos seus entrevistadores, mas som tolerados sem risos nem comentários como parte dum encenamento que trata de transmitir ausência de agressividade ou rechaço face a sua pessoa. O seu sotaque delata procedência e nível sócio-económico e está carregado de profundos conteúdos simbólicos frente ao “acento neutro” e “asséptico”, é dizer, castelhano, dos seus interlocutores.

  17. Do Caeiro
    30 / Outubro/ 2009

    ELEMENTO 2. A “notícia”: umha escusa pobre para desenvolver um discurso ideológico directamente dirigido ao mais medular da consciência dos receitores. Nom tem mais interesse do ponto de vista informativo que qualquer acontecimento local intranscendente: a colheita dum cogumelo de sete quilos, o nascimento dum porco com três cabeças ou o enredo sexual dum alcalde do PP com umha concelheira do PSOE nalgum termo municipal dos Ancares. Qual é a razom, entom, de que frente a factos noticiáveis muito mais transcendentes, este e outros similares tenham umha especial representatividade nos Telexornal de TVG? A referência à casualidade fica descartada.

  18. Do Caeiro
    30 / Outubro/ 2009

    ELEMENTO 3. O cenário: um moderno plató de TVG no que três locutores convenientemente ataviados e com cadanseu computador portátil de última geraçom, como ícone de modernidade com forte poder simbólico -que, no entanto, nom é utilizado durante toda a entrevista- agem como mediadores entre o objecto -a “aborigem”- e umha audiência mais ou menos perplexa. Os mediadores exprimem correcçom, distáncia crítica, assepsia, curiosidade ante o facto surpressivo que motiva as suas perguntas… No entanto, a sua atitude é falsa: eles, como parte da sociedade em que se produz a “notícia”, som perfeitamente conhecedores da existência do tipo de comportamentos que submetem a análise e, provavelmente, também das causas que se encontram na sua origem.

  19. Do Caeiro
    30 / Outubro/ 2009

    O “público-alvo”, que nom é umha audiência qualquer, mas umha audiência galega com umha configuraçom psicossocial específica na que o “complexo do colonizado” –que actual está Albert Memmi e a sua obra “El retrato del colonizado”- é um elemento essencial. A esse “público-alvo”, que olha em Manuela o seu ego colectivo profundo, natural, “essencial”, oferece-se-lhe a possibilidade de renegar, de distanciar-se de si próprio. Simultaneamente, a “cena” serve para estimular umha visom degradada do país e da sua “condiçom intrínseca”. O vídeo de TVG, sem qualquer inocência, desatará massivamente comentários como “Como somos os galegos…”, “Nom temos remédio”, “A este país nom há nada que lhe fazer” e outros polo estilo cuja funcionalidade prática nom é outra que reforçar tópicos degradantes na consciência colectiva e induzir à parálise à que estám predispostas milhares de pessoas.

    Os beneficiários políticos desta combinaçom de elementos resultam evidentes.

  20. Eu
    30 / Outubro/ 2009

    A conclusión que se destila da noticia, máis alá da cuestión antropolóxica que subxace nela, é ben negativa para o “ser” galego. Extráñame moito que semellante resultado final pase desapercibido para quen orquestraron esta representación…

  21. Outrox
    30 / Outubro/ 2009

    Penso que se erra cando se fala da actitude do cura como unha expresión desa convivencia que os galegos temos coa morte. Máis bem, parece un caso de indolencia e falta de sensibilidade. Ou acaso se pode comprender que un feito tan extraordinario como unha morte fulminante non teña a suficiente trascendencia como para forzar a suspensión dun rito ordinario como unha misa? É que Manuela e o resto dos fregueses sabían a ciencia certa que o seu pai estaba morto? Acaso non se podía tratar dun colapso de calquera tipo con apariencia de morte? A figura do cura é insalvábel neste caso.

    Por outra parte, a atitude de Manuela ante o cura -icono de poder no mundo do que ela procede- é totalmente comprensível. O sorprendente sería que denunciase o cura. Esta actitude “de submisión” exténdese a todos os axentes da escena: empresa de ambulancias, guardas, xente que andaba por ali… Todos portáronse perfectamente, segundo Manuela, que agradece incluso que lle botasen unha mán no ombreiro nunha circunstancia tan extraordinaria como a morte ipso facto do seu familiar.

    Neste comportamento de “agradecimento”, máis que unha normalización da morte, eu adiviñaría unha profunda negativa a criticar o status quo, unha “submisión” profundamente interiorizada…

  22. Torreiros
    30 / Outubro/ 2009

    TVG traballa en galego para España. Galiza é representada como un “lugar” onde ocorren cousas extraordinarias, incomprensibles, “raras”. E cándo se lle dá a voz ao pobo é para falar de cousas intranscendentes. Non hai máis que mirar as noticias pintorescas que todos os días aparecen antes do telexornal.

    Sería inxenuo pensar que en todo iso non existe intencionalidade ou unha vontade explícita de construir un imaxinario sobre a realidade galega.

  23. 30 / Outubro/ 2009

    Este é o tipo de debate que suscita este interesantísimo vídeo. Coincido con moitos de vós na estraña relación “especular” que se dá na nosa propia televisión. Estrañámonos dun comportamento que identificamos inmediatamente como “noso” (culturalmente galego) e convertémolo en noticia porque nos parece “anecdótico”. Ou sexa, unha paradoxa. Algo que estimamos “habitual” é “extraordinario”. Tamén consideraría o ingrediente mítico do lugar no que sucede, Santo André de Teixido, que case ninguén mencionou no fío, pero é moi importante para converter a noticia aínda máis en anécdota.

    A entrevista dura a penas tres minutos, porque Manuela, na tranquilidade coa que aborda os feitos desde a súa lóxica, converte iso tan extraordinario que lles parecía aos xornalistas nun feito absolutamente ordinario, un acontecer non cotiá pero lóxico na vida cotiá. De aí que Carlos Amado, ao cabo de tres minutos, decida concluír, xa que non hai historia, en realidade, a “historia”, a “noticia”, como un obxecto cultural contruído, é dos xornalistas, non de Manuela.

    Si discrepo con algún comentario referido ao tema da submisión ao cura. Historica e socialmente é ben discutible a submisión á autoridade eclesiástica. A sociedade rural rebélase contra os seus cregos con toda facilidade cando estes actúan contra os intereses da comunidade (casos clásicos, hoxendía, de venda de reitorais ou de patrimonio parroquial, pero antes de dereitos de auga ou pasos). Non dubido de que se o cura actuara “mal” de acordo cos criterios da “familia” de Manuela (obsérvese que ela dá a opinión da “familia), Manuela non se cortaría un pelo en dicilo.

  24. Alien09
    30 / Outubro/ 2009

    A parodia do vídeo que saíu no programa español “progre” Se lo que hicisteis… retrotraeme moitos anos atrás ao tratamento informativo de Galiza na TVE. De “esquerdas” ou de dereitas, o desprezo español para este país é sempre o mesmo.

  25. Outrox
    30 / Outubro/ 2009

    Coincido con “magago” na miña apreciación errónea sobre a submisión/non submisión ao cura. A sociedade rural protagoniza periodicamente “levantamentos” contra esta figura. Non é un absoluto esa “submisión”, pero sí que me parecería difícil como “levantamento” puramente individual e máis aínda nas circunstancias tan extraordinarias que envolven todo isto…

  26. 30 / Outubro/ 2009

    Alien09 ou calquera, estaría ben poñer unha ligazón ao skecth do Sé lo que hicísteis para completar esta historia. Eu, desgrazadamente, non o atopei. Se alguén o viu, que inclúa a ligazón, por favor, e eu incrustareino no fío de comentarios.

  27. José Luis Louzan
    30 / Outubro/ 2009

    Pois despois dunha lectura somera de todo o dito nestes vintepico comentarios, o que a min me parece raro é esta especie de catarse galeguista que se produciu, onde todo o mundo entende perfectamente a postura da señora entrevistada sen pararse a ler que o país viaxa un cento de anos detras do resto do territorio no que se atopa e ademais a metade de velocidade…

    E antes de que ninguen se escandalice, o feito da relixion que a entrevistada profesa a min me importa un pemento e a partir de ahí os feitos en si (que morra un pobre paisano nunha igrexa… como se non tivera abondo con morrer) tamén. O dramatico é querer perpetuar que esta ben que alguen amose como raro e diferente algo que me parece, polo menos a min, tan noticiable como cando toca o reloxo da igrexa na miña vila ou si Ramiro trouxo moita ou pouca herba do monte… igual de reseñable…

    Ademais, o asunto, o “meollo”, parte da actitude do cura que non cesou na celebración… pois vale ¿alguen sabe si tiña que ter parado?. Porque estou seguro de que en 2000 anos de historia isto pasou xa nalgunha outra igrexa durante outra misa, seguro… ¿pararon cando pasou?… Isto si é curioso.

    A realidade e que a TVG acode, de novo, a formas e maneiras de hai catro anos para valeirar de contido o tempo informativo e enchelo… de chorradas…

    Mellor falar disto que do contrato da Eolicas, a manipulación informativa no asunto do complemento das pensions (agora si, agora non, agora si, agora non…) ou o porque de que a obra mais grande das anunciadas cando o Prestige para a Costa da Morte… se este a facer na Coruña…

    Pero falemos do tempo… que, ¿mañan chovera?. Outro asunto de enorme relevancia informativa (de algunha aló menos)

  28. 30 / Outubro/ 2009

    Grazas, Arraverde! Desde logo o sketch de SLQH non me parece para nada ofensivo con ninguén. E, desde logo, Manuela, co presentador de TVE1 que tamén aparece no vídeo, chapeau.

  29. Xesús Peleteiro
    30 / Outubro/ 2009

    Cito:
    “Outrox 30 / October/ 2009 at 7:58 pm

    Prefiro a sociedade que produce persoas como Manuela antes que a sociedade que produce pijos de mierda como estes presentadores de TVG.

    O presentador que aparece á esquerda segundo se mira para a pantalla é un indivíduo cuxas retransmisións en directo de festas, noticias, etc. desvelan con claridade que é un españolito do 15 que se rí intimamente da cultura galega.”

    Imos por partes:
    Primeiro: Tendes todo o dereito do mundo a pensar e a dicir o que vos pete, faltaría máis.

    Segundo: Co mesmo dereito, eu mesmo comparto algún (poucos) dos razoamentos expostos neste fío. O que non penso que sexa correcto é o insulto, ou as faltas ó respecto a ninguén.

    Terceiro: Non teño porqué -nin o vou facer-, defender a miña actuación profesional ou a dos meus compañeiros neste sitio. Penso que aínda que xustificado, sería bastante estéril.
    Vaia por diante que os únicos xuices do noso traballo sodes vós e o resto dos espectadores galegos. E como tales actuades, con todo merecemento. Pero nin eu, nin vós, nin ninguén somos xuices das persoas.

    Cuarto: Como conclusión e con todo o respecto debido, solicítolle ó administrador ou moderador deste blog que elimine ou edite as entradas que conteñan insultos ou calificativos despectivos cara min ou os meus compañeiros. Os presentes e os futuros.
    As disculpas do autor do comentario nin as preciso, nin as vou pedir, nin penso que as vaia presentar. Aínda que sí que estaría gratamente sorprendido de recibilas.

    Grazas pola vosa atención e saúdos.

  30. 30 / Outubro/ 2009

    Xesús, tes razón no relativo a ese comentario, que realiza alusións persoais nun ton superior ao razoable nun debate aberto, cando menos en Capítulo 0. Editei esa parte do comentario, e non terei inconvinte en volvelo a facer se o seu redactor orixinal me pide que realice algunha modificación.

    Tamén quero indicar que a discusión, aberta e libre nas súas opinións, en Capítulo 0 faise desde o respecto ás persoas aludidas e que se suprimirán insultos ou calificativos inxuriosos a calquer aludido.

    Non podo estar pendente desta discusión esta noite, xa que teño que viaxar, pero prego moderación no ton de alusións a todos aqueles lectores que queiran deixar comentarios, sabendo que neste blog se pode falar de todo e en liberdade, pero desde a boa educación.

  31. Xesús Peleteiro
    30 / Outubro/ 2009

    Grazas Magago, moitas grazas. E boa viaxe.

  32. Cesar
    31 / Outubro/ 2009

    Creo que as teorías conspirativas, sempre teñen algo a) de ignorancia dos feitos, b) de desexo que se cumpran pra enchernos de razón, ou c) que sean certas. Non os son no 99% dos casos.
    Creo que deberíamos poñer as cousas no seu xusto medio; non é moi normal produzcase o feito donde se produzca, que a misa ou calquer acto siga, sin que alguén certifique (alguén con autoridad científica, digo) que efectivamente o morto non está vivo, e tratalo cos debidos respetos póstumos. Non sei como foron os feitos exactamente, pero non me parece tan raro que se fale deles, donde quera que foran acaecidos. Falaríase do mesmo xeito se fora en calquer igresa de calquer outro recanto do país. Creo. Conspiracións fora.

  33. dedoenlasopadeletras
    31 / Outubro/ 2009

    Un home relixioso falece dentro dunha igrexa a que vai de peregrinaxe, avísase a unha ambulancia e a funeraria. E mentras non chega o coche fúnebre (que tarda) oficiase un acto relixioso, onde o cura, os asistentes, os médicos da ambulancia, e a guardia civil arroupan á familia do falecido, cada un do mellor xeito que o saben facer e sempre respetuosamente. A mín non me parece que se actuase “como se non pasase nada”.

    Un suceso así podería ser tratado de moitos xeitos por un periodista. Pero moi poucos matices se lle pode sacar se buscamos exclusivamente o amarillismo. Eu creo que están de máis – como di un comentario anterior – as lecturas conspiranoicas. Simplemente se trata de mala televisión que da espacio a unha entrevista mal preparada, e con algún comentario (que non pregunta) fora de lugar.

  34. Basilio
    31 / Outubro/ 2009

    Pregunta: Xesús Peleteiro considera que chamalo “españolito do 15” é un insulto? Se é así, faría ben en facer como fixo Nacho o do Compostela cando o chamaron a filas (selección españolita).

  35. Basilio
    31 / Outubro/ 2009

    Máis alá de se hai conspiración ou non, que algúns parece que pretenden afogar calquera crítica na acusación de que os seus autores son paranoicos, e do feito de se o tratamento que SLQH fai dunha noticia tráxica, eu quixera centrar a miña atención en algúns datos obxectivos que igual nos axudan a definir o que acontece:

    Dato 1º. Galiza nunca aparece no citado programa. Nesta ocasión, a “nosa” presencia, rubricada co suxerente “noticia de Galicia”, é debida a un suceso informativamente intranscendente, pero que sí axuda a crear ou, máis ben, a consolidar e reforzar tópicos nos que os habitantes deste recuncho de Iberia saímos bastante mal parados… De todas as cousas que se poden “contar” de Galiza, que son moitas, curiosamente sempre se trata de crimes por un marco, vellos con síndrome de Dióxenes abandonados nalgunha aldea remota, comportamentos estrafalarios desde a óptica dos seus comentaristas e da “opinión pública”, etc. Igual é casualidade, claro, que todo pode ser, pero esta coincidencia reincidente a verdade é que é máis que curiosa… Se non hai “conspiración” ou, polo menos, un profundo desprezo, a verdade é que parece que algo anda mal.

    Dato 2º. O indivíduo que entrevista a filla do morto, convertida en obxecto de chistes e chascarrillos para aumentar o share das cadeas televisivas, parece non ser consciente de que a súa entrevistada acaba de ser obxecto dun suceso luctuoso. É mais: o tipo estáse tronchando da señora á que entrevista. Pregúntome, sen que pareza eu tamén “conspiranoico”, se esa actitude “tan simpática” sería a mesma se a entrevistada fose, por exemplo, a filla da Condena de Fenosa en vez dunha aldeana sen avogados…

    Dato 3º. Construír imaxinarios e estereotipos sobre un pobo, unha etnia, a poboación dun lugar, etc. é o máis fácil que hai. Sobretodo cando, como é o caso, se ten a disposición un poderoso aparato mediático. Levamos desde Góngora e Quevedo, ou posiblemente moito antes, aguantando as “grazas” e os chistes sobre “gallegos”. A TVE é incapaz de imaxinar un trato para este país que non sexa o da humillación ou, seguindo as teorías “conspiranoicas”, deberemos comezar a pensar á luz dos feitos que TVE é, por exemplo, un meio que traballa conscientemente para impedir a construción nacional deste país e degradalo?

    Dato 3º. É evidente que a mesma imaxe ou o mesmo feito poden ter distintas interpretacións segundo quen sexa o seu emisor. Certamente, moitas persoas queren sentirse “cómodas en España”, no seu marco político, económico, mediático, cultural, etc., e iso fai que a sua visión do que algúns percibimos como “agresión” sexa por eles entendida como “caricia” ou “brincadeira inocente”. Cada quen saberá cales son as motivacións da sua percepción…

    Unha opinión: Xesús Peleteiro é un señor que sae pola TVg e cobra polo seu traballo. Como personaxe pública que é debería asumir que é albo de pareceres diversos e incluso de críticas. Eu, que son espectador do ente público de marras, sen nengún afán de insultar, considero que o seu tratamento da realidade galega está marcado sempre polo folclorismo, o paternalismo condescendiente e algo que non sei como definir, pero sí sei que me desagrada como galego. Hai que saber asumir as críticas e isto non é insulto nengún. Teño para min a convición de que o seu non é un “problema persoal”, que tamén pode que o sexa, como o teñen moitos galegos, senón un problema digamos estructural no que él non é máis que unha peza que se comporta segundo exixe un certo guión que, tamén na miña humilde opinión, non é nada respectuoso para este pobo que a pesar de todas as violencias e desprezos está empeñado en levantar a cabeza e ser nen máis nen menos que un pobo digno e dono de sí. E cando esa vontade existe de verdade nengún correveidile de Madrid, nengún petimetre, poderá parala (que non se sinta aludido ninguén que a alusión é en abstracto…). Grazas

  36. Torreiros
    31 / Outubro/ 2009

    Seguro que a Manuela coñece aquel refrán que di “Quen se pica, allos come”.

  37. 31 / Outubro/ 2009

    Pois a verdade, eu creo tamén que hai un exceso de “conspiranoia mental” nas críticas, xa se elaboran verdadeiros ensaios da represion cultural sobre a colonia galega. A todo o mundo que coñezo, sexa de cidade ou aldea, chamaríalle a atención estar nun acto social, tamén relixioso e que se desenvolvera con normalidade cun cadaver presente, (recén morto, fora de contexto). Non o contarían na casa? non no falarian cos colegas diante dunhas cervexas? . Por moita esencia galega que teña un, un morto sempre xera atención, sobre todo se non está “onde debia”, na casa velado, no tanatorio…pois faise un valor exponencial desa sensación e sae un feito “noticiable” , chamativo. Cando veu ao plató Manuela, que o mesmo magago na introduccción do post, observa con curiosidade, que parece unha brincadeira…que deberian facer os xornalistas? “oes non podes saír pola tele Manuela, tua pinta, tua indumentaria, teu acento, sería volver a visibilizar a Galicia profunda, “costumbrismo exótico”, sería traballar para Madrid, para que se rían de nós”
    “Volve a túa aldea Manuela, esta nova hai que filtrala polo ben do nacionalismo”. En fin, o que dicía, unha cousa é Carlos Luis Rodríguez, e outra ver conspiración “españolista” nesta nova.
    Outra cousa é o criterio de que publicar nesa categoría de sociedade, xente, pero precisamente está fora dese núcleo de noticias trascendentes pola súa definición.

    Os xornalistas, non vexo que se comporten de xeito distinto, a xornalistas televisivos de calquera país do mundo, hai uns códigos nese rexistro de comunicación, como tampouco falan, visten ou se comportan igual os locutores dun telediario estatal que os habitantes dun barrio de Madrid, que se expresarían coloquialmente. Home do galego que falan…pode ser, pero a do galego non é unha situación dunha lingua consolidada, hai feroces debates en internet, mesmo entre galegofalantes sobre o modelo de lingua, como para consensuar que galego debera ter a TVG.
    Ah! e a intervención de Peleteiro paréceme moi educada e pertinente pola alusión persoal, e pijo de mierda e españolito del 15, paréceme un insulto, mesmo si se sinte español.

  38. 31 / Outubro/ 2009

    Suso, coincido contigo no tema da conspiranoia. Creo que o que vemos é principalmente un conflito entre o discurso da contemporaneidade, alleo á morte (e moi próximo en toda Europa) e o vello discurso tradicional e labrego, marcado culturalmente, ademáis, pola visión galega da morte. En si mesmo, esta percepción clarísima das dúas historias é o que fai a este documento único.

    Non percibo unha visión degradante no vídeo de SLQH (de feito, eu agardábame unha parodia con tipos imitando acento galego, o típico), é moi similar a outros moitos sketchs que fan.

    Tampouco discuto que, en xeral, a televisión está connotada culturalmente. Non é inocente na súa ollada. Nas Facultades de Comunicación os investigadores de audiovisual teñen analizado de xeito reiterado como as televisións crean discursos nos que moitas veces interveñen os prexuízos. O caso da imaxe cultural é paradigmático, por exemplo, nos telexornais de TVE-1, onde sempre aparece determinada visión de Galicia.

  39. 31 / Outubro/ 2009

    Paréceme moi interesante todo este debate que se está xerando arredor da entrevista que lle fixemos a Manuela no programa e da relación dos galegos coa morte. Só quería matizar, como director do programa, unhas cantas cousas:

    1) Para min sería a mesma noticia, tanto se o protagonista (neste caso, Manuela) fose da aldea ou da cidade, de Negreira ou de Vigo, da Fonsagrada ou do centro de Ferrol. E convidaríao ao programa do mesmo xeito e faríalle a mesma entrevista. En ningún momento se pretendeu entrevistar a Manuela coma unha “aborixe” nin nada polo estilo. Para nós foi unha convidada máis e estivemos encantados de que viñese ao noso plató.

    2) Ao meu entender, hai noticia porque se xera debate e hai controversia: había quen estaba a favor de continuar coa misa (o cura e a familia do finado) e había a quen aquilo non lle pareceu ben (varios fregueses que asistiron a esa misa). Na rúa e nos foros de internet tamén hai puntos de vista distintos (todos respectables) ante o mesmo feito. Que hai noticias máis importantes? Claro que si! Pero nun informativo de case seis horas hai espazo dabondo para abordar todo tipo de temas.

    3) As críticas á indumentaria dos presentadores parécenme completamente fóra de lugar. E logo que habiamos de facer? Cambiar de roupa para entrevistar a Manuela? Falarlle dunha maneira distinta á que empregamos con outros convidados? Iso si que sería tratala coma unha “aborixe”.

    4) Con respecto ao tema do galego “neutro”, gustaríame que a xente reparase en que Manuela, tan labrega ela, tan da “Galicia profunda”, como din algúns comentaristas (e nós non), fala en perfecto castelán “neutro” cando é entrevistada en TVE. Creo que nos comentarios arredor do galego dos presentadores hai moitos prexuízos, moita carga negativa, froito en moitos casos do descoñecemento. Por que teño que aceptar que o meu galego é “de segunda”, de menos categoría? Eu son galegofalante. Non me expreso en castelán nunca ou case nunca. E aínda que o fixese, non é crear prexuízos en contra do galego cargar contra a forma na que se expresan moitos cidadáns deste país? Iso non é crear unha Galicia de “aborixes”?

    E si, claro que nos expoñemos ante a opinión pública e temos que ser obxecto de críticas…! Para o que non nos pagan aos traballadores da TVG é para recibir insultos gratuitamente. E pregaría por favor que deixen ver conspiracións onde non as hai. Quen nos dera ter tanto tempo libre para argallalas. :D

  40. lapatianco
    31 / Outubro/ 2009

    Pois si que está dando de si o tema.
    Non vou abondar no tema porque xa se dixo moito e sería reiterativo, pero dende logo tantas entradas son expresivas de que este évos un tema que si nos afecta directamente. Tanto de xeito individual como á chamada “conciencia colectiva”. Moitos dos comentarios son moi atinados, e dan distintas visións complementarias da realidade que estamos a vivir neste aspecto.
    Pero sobre todo, e como ben indica Magago entre outras moi atinadas observacións, é sobre todo a contraposición de dous aspectos culturais cidade-rural, “modernidade molona”-pasado “tradicional”, “saberes”novos que non se tratan de mesturar cos saberes vellos, que se rexeitan, e todo eso que nos leva a perder unha parte da nosa identidade de maneira abrupta. E o seu reflexo no tratamento informativo do (pesimo) xornalismo das TV.
    E como xa se dixo, seguro que non coñecemos tódolos detalles (seica a ambulancia se chamou antes da misa), e dende Cedeira ainda lle leva un cacho chegar a San Andrés.
    Finalmente, como bon cedeirés que son … tócame esta noticia un pouquichiño máis. E por rirmos un pouco e quitarlle ferro á cousa … ¡¡mira que chamarlle *Cederia os de SLQH!. ¡Eses nunca comeron percebes!!.
    ¡¡Cantas cousas non se teñen contado dos singulares curas de San Andrés que por alí teñen pasado!!.

  41. PabloV
    31 / Outubro/ 2009

    cajondiola manolo, ímosche reventar o máximo de comentarios nun post! :D

  42. lapatianco
    31 / Outubro/ 2009

    Si Magago, vas ter que crear unha nova sección de “temas polémicos”, inda que entendo que non é o que buscas (afortunadamente), no teu blog.

  43. dubidu
    31 / Outubro/ 2009

    A entrevista é moi chusca, sen investigación, sen preparación, sen rigor, sen dar conta das respotas da convidada, insistindo na teima amarillista, que tan ben explica, por certo, a convidada.

    Os tan afectados prohomes da TVG que entran a comentar por aquí deberían reflexionar que carallo están a facer coa TVG, é de vergoña.

  44. 31 / Outubro/ 2009

    O bo que ten a profesión de xornalista é que todos os días se aprende algo. A min gústame mellorar día a día. Podía o señor “dubidu” explicarme que tipo de preparación, que liñas de “investigación” requiría a entrevista con Manuela? Ao señor pareceralle moi “amarelista” a conversa… Definitivamente, eu creo que descoñece o significado do “amarelismo”. Como tampouco debe coñecer o significado de “chusco”, que en galego significa “que ten graza e simpatía”. Eis a crítica “construtiva” para a TVG. ;)

  45. dedoenlasopadeletras
    31 / Outubro/ 2009

    Non son eu quen teña que dar leccións a un xornalista de como ten que facer o seu traballo. Pero como espectador si me gusta dicir o que penso, e nesta entrevista (é un punto de vista moi personal) os presentadores intentan facer valer a súa opinión dun feito que viron na prensa, sobre o que opina unha persoa (a filla do falecido) que os viviu de primeira man, e que tería moito que dicir sobre por exemplo, por qué o cura se portou tan ben, algo que dí en varias ocasións ante a teima dos xornalistas de facer do cura o malo da película. O mellor momento no que se ve isto é cando a filla do falecido dí que o cura “non tivo máis que nos ofrecer e dixo que morrera alí e hasta que viñera a funeraria, que quedaba alí…”. E un dos periodistas dí: “home… tampouuuco… non? onde o ían levar?… tamén!… (silencio incómodo esperando quizáis que a entrevistada diga algo) pero… en fin…”.

  46. 31 / Outubro/ 2009

    Algunhas matizacións máis:

    1) A entrevista tiña un tempo asignado de 3 ou 4 minutos porque no programa había outras cousas que contar ese día. E nese tempo, o que se pretendía era relatar o esencial da noticia coa protagonista (Manuela) e, mediante preguntas, trasladarlle a ela o que se lle pasa pola cabeza a unha parte (se cadra, importante) da sociedade galega, que é tamén moi galega a pesar de que non comparta a maneira de pensar dela. Da conversa xa quedou claro por que a Manuela lle foi moi reconfortante o apoio do cura e dos asistentes. Pero tamén nos quixemos poñer no lugar da xente que saíu da capela porque non lle faría ningunha graza asistir a unha misa cun cadáver de corpo presente. Que a ela non lle pareceu mal? Estupendo! Non xulgamos. Que cada quen faga o que lle pete: Manuela, o cura e os asistentes á misa, pero cando incluímos a noticia no programa é porque nos pareceu “rechamante”, “sorprendente”. Se fose un feito habitual, non sería noticia.

    E pregunto. Que pasaría se nunha aula dunha facultade morrese un alumno de forma súbita? Seguiríase dando clase ou esperaríase a que se retirase o cadáver? E se morre unha señora na fila da panadaría? A xente debe seguir comprando normalmente porque en Galicia hai xente que ten outra visión (moi respectable, por certo) arredor da morte? Son noticia as fotografías ou as imaxes de xente gozando na praia co cadáver dun inmigrante ilegal tapado cunha saba a dous pasos?

    2) Non se tratou en ningún momento de facer do cura o “malo da película”. Colgounos o teléfono cando quixemos saber a súa versión dos feitos e negouse a falar cunha compañeira que foi ata Santo André de Teixido. A nós encantaríanos coñecer a súa postura, pero non foi posible.

    3) Ata que vimos a Manuela entrar no plató non tiñamos nin idea nin do seu aspecto físico nin da súa maneira de falar, algo no que algúns comentaristas se ceban, colocando os seus propios prexuízos en nós. Insisto: eu mantería a mesma conversa con ela se fose da alta sociedade dunha gran cidade galega.

    De todos os xeitos, sigo dicindo que me parece moi interesante o debate. É máis: ata poderiamos argallar (por que non?) un faladoiro sobre a cuestión no propio programa. Se algún dos comentaristas quere vir defender a súa postura, que nos escriba a bosdias (arroba) crtvg.es. Algún ata podería descubrir, por exemplo, que os portátiles que temos enriba da mesa non son de adorno, que son ferramentas de traballo que se utilizan tamén durante as entrevistas. :D

  47. dedoenlasopadeletras
    31 / Outubro/ 2009

    Estimado Carlos:

    Como ti ben dices máis arriba “nun informativo de case seis horas hai espazo dabondo para abordar todo tipo de temas”. E supoño tamén que se pode facer aportando diferentes puntos de vista sobre os temas que se tratan. Sen embargo ese día o que fixechedes foi facer unha entrevista desde un só punto de vista que foi o voso personal. Non é que TAMÉN vos quixerades poñer no lugar da xente que saíu da capela incomodada, (por certo ¿canta foi a xente que marchou?). É que ESE é o voso único punto de vista e como espectador dame a sensación de que cortades a entrevista por que a entrevistada non vos segue o xogo. Para ela si que a xente se comportou de forma moi humana e a apoiaron en todo momento. Para vos todo sucedeu dentro da igrexa “como se non pasase nada”. Por suposto comparar xogar as palas na praia con celebrar un acto relixioso, me parece excesivo e vai na línea da entrevista que fixechedes, que busca a parte máis “sensacionalista” do suceso.

  48. 31 / Outubro/ 2009

    Acabo de chegar de patear 18 quilómetros por Belesar e vexo que o tema continuou vivo! O que si está claro é que se o tema dá para tanto, é que toca fibras moi sensibles: non creo que sexa unha cuestión gratuita. Quero agradecer tamén aos dous xornalistas protagonistas, xunto con Manuela, da maior parte da entrevista, que expuxeran as súas ideas aquí, achegándonos moitos máis puntos de vista, e tamén a moderación do tono de discusión desde o pequeno altercado (tiña medo de que nos foramos un pouco de madre).

    O tema móvenos tanto porque todos pensamos nel, porque en certo xeito fala de nós mesmos e, polo tanto, todos temos un criterio sobre el. Con independencia do que buscaran os xornalistas na entrevista, de se quixeron ser máis amarelistas ou menos, todo iso, é tan perceptible no vídeo a existencia de dous discursos diferentes que revela dous tempos ou xeitos de vivir e pensar na Galicia contemporánea.

    O que vemos neste fío de comentarios é que cada un de nós interpretamos, xulgamos e actuamos de xeito diferente ante eses discursos. Alégrome de que o post o revelara.

  49. 31 / Outubro/ 2009

    dedoenlasopadeletras:

    Pois non. A entrevista cortouse porque estabamos fóra de tempo. E insisto: quixemos saber a opinión de todas as partes: a de Manuela, a do cura, a dos asistentes… E desde logo, tendo diante a Manuela, e en 3 ou 4 minutos, temos que exercer como “avogados do diabo”, por dicilo así. E en ausencia dunha opinión contraria, creo que é pertinente preguntarlle desde outro punto de vista para que defenda a súa postura. E logo que cada quen opine o que lle pete!

    Voulle poñer un exemplo: onte veu ao programa un activista gay que protestaba polo concerto de Sizzla, un cantante acusado de homófobo, en Santiago. E eu cheguei a preguntarlle: “E algúns dirán: e logo tanta manifestación non serve para darlle máis publicidade a este individuo?”. Se cadra esa non era a miña opinión persoal (non vou entrar aí), pero no meu papel como entrevistador tamén está exercer de “contrapeso” ás opinións do entrevistado. Iso axuda, ao meu entender, a que o protagonista defenda mellor os seus posicionamentos e a que a audiencia coñeza máis puntos de vista.

    Se traio a Manuela ao programa e non interrogo polo que a min me parece rechamante ou polo que creo que á audiencia lle pode parecer rechamante, que tipo de conversa podo ter con ela? Sería absurdo!

    Ah! E que quede claro. Eu non comparo. Só poño enriba da mesa outras situacións nas que a morte está ou pode estar presente nun lugar público e como reaccionamos ou deberiamos reaccionar ante ela. E logo que cada un opine ao seu xeito! A Manuela pareceulle ben o trato recibido? Estupendo! Logo, no ‘Galicia Noticias’ que vai despois de nós, houbo peregrinos a Santo André que opinaron a favor e en contra. Houbo unha señora que mesmo dixo que “como ían suspender a misa, vindo os peregrinos desde tan lonxe”. A min, como xornalista, encántame escoitar e dar a coñecer todos os puntos de vista. E logo que cada un opine como queira! ;)

  50. 1 / Novembro/ 2009

    Si, creo que o tema se está saíndo do seu contexto. Polo que vin a entrevista foi moi profesional. É un tema que non se ve todos os días, que escoitei no telexornal de mediodía, non neste programa, pero vendo as preguntas que lle fan á señora creo que o tratamento foi adecuado. Se isto é amarelismo, que veña Deus e o diga!

  51. Xabrés da teixeira
    2 / Novembro/ 2009

    Eu na miña sipleza, non son quen de albiscar, caseque nada que non sexa normal, na “famosa” entrevista.
    Coido que a entrevistada é tal cual, unha muller do rural sinxela e parca na parola, pois na entrvista o asunto so dou ata onde ela dixo.
    ¡Carai” querer ver cousas mais aló das que hai, a min dame demasiada perguiza atopalas.
    Coido qe a reportaxe é oportuna, a señora está como debe estar, e no asunto do crego creo que fixo ben. Habería que ver que houbera pasado, se non dí a misa, e obliga a sacar o difunto da igrexa.
    Na fin de semana estiven fóra, e sorprendeume moito o número de entradas.
    Noraboa Magag0

  52. duarlivre
    10 / Novembro/ 2009

    Xa podían os tres da tvg, e eu,aprender a falar galego como ila.Nen un filólogo/isolata ou lusista) fala galego como ista señora.Unha lección de senso común e apego a espiritualidade e a terra aos tres representantes da nosa pijería (no cal atópome eu),co seu galeñol como bamdeira,asi nos vai en troques de facer evolucionar isa sabedoria “modernizamonos”saudos

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará