Fotos: Sole
O mosteiro de San Xiao de Moraime está á entrada de Muxía, nun pequeno val. A igrexa, construída nun gran desnivel, é unha auténtica xoia do románico galego. Alguén a definiu como unha pequena catedral, e non lles falta razón. Boa parte dela foi construída durante os paróns financeiros que sufriu a fábrica da catedral compostelana durante algunhas décadas da Idade Media. Os canteiros e os mestres de obra que traballaban no Obradoiro e nas Praterías colleron o camiño de Muxía e ergueron esta pequena marabilla. No 1975 descubriron unha marabillosa fachada románica no lado sur, cunha Última Cea e fermosos capiteis que aquí se poden ver, loitas de centauros incluídas.
Aínda que non queda nada do mosteiro medieval, sobre a antiga pranta construíuse unha enorme reitoral no XVI-XVII que estivo moito tempo en ruínas e que hoxe está a ser restaurada para convertirse nun establecemento de turismo rural. Benvido sexa o novo renacemento desta pequena catedral da Costa da Morte. Neste lugar, ademáis, houbo unha pequena gran historia: foi lugar de refuxio e acocho de Afonso VII, o neno rei de Galicia, mentres o vello Pedro de Traba o protexía da persecución dos seus inimigos.
Localización en Capítulo 0 Mapas
Curioso topónimo Moraime. Algunha idea da súa orixe?
Na leira que está ao sur da igrexa parece ser que hai restos romanos. Seica eses anacos de tubos de pedra non son medievais senón romanos.
A porta sur ten unha historia curiosa que máis ou menos era así: coa desamortizacióna finca que está ao sur da igrexa foi mercada por un veciño, unha filla dese señor casou cun home que emigrou a Bos Aires e non deu novas durante moitos anos, entón a señora decidiu casar con outro home e así o fixo. Dalí a algún tempo apareceu o primeiro marido e a boa da señora tivo certos problemas coa xerarquía eclesiastica até o punto de que cando faleceu non a deixaron enterrar en sagrado e tivo que facelo na súa finca (o que hoxe e a ampliación do cemiterio). A muller tamén tomou represalias e prohibiu que a xente saíra por esa porta e pasara por enriba da súa finca, camiño tradicional para o camposanto.
Co tempo solucionouse o tema mercándolle a finca aos herdeiros da señora para facer o novo cemiterio, así ela quedaría enterrada en sagrado e a veciñanza podería acceder ao vello cemiterio polo antigo camiño. Coido que debeu ser nesa data cando abriron novamente a porta sur e atoparon a fachada, similar, aínda que máis grande, como correspondía a un mosteiro da talla de Moraime, a porta sur da veciña Santiago de Cereixo, onde no seu tímpano se pode ver a que é considerada a primeira representación da translatio de Santiago Apostolo.
A historia da porta sur de Moraime vina fai tempo na Internet, se atopo a ligazón deixo outro comentario.
Makeijan, agora mesmo non lembro, pero teño visto algunha explicación toponímica do Moraime. Non te preocupes, que se me entero, mandarei dous correos, un a ti e outro á interesada. ;-)
Engalego, sen dúbida o cacao de fincas é un clásico. Pode que fora iso o que preservara, ademáis, o detalle das esculturas do pórtico sur, sobre todo se os comparamos cos do pórtico central do Oeste que, por algún motivo, e malia estar cubertos por ese antepórtico, están moi erosionados (algún tipo de limpeza agresiva?). Descoñecía o do asentamento romano, moi interesante.
Sobre o fermoso topónimo de Moraime ten feito algún poeta un xogo de palabras entre este nome e a palabra “amor”. Coido que foi Manuel María, que polo menos seguro ten un poemiña adicado a esta igrexia nunha escolma que teño por casa.
Un enlace:
http://www.lavozdegalicia.es/hemeroteca/2006/03/02/4565412.shtml
Como curiosidade para os que gusten de visitar o patrimonio e as distintas terras do país, cando nos adros de moitas igrexas vexades lousas vellas con números gravados nelas quere dicir que o enlousado dese lugar de culto foi cambiado. As lousas que vedes son as que antes formaban o chan do templo, e os números gravados eran para identificar quen estaba enterrado baixo elas. Noutras igrexas, como a de San Domingos de Bonaval en Santiago, todavía conservan dentro as lousas cos número gravados.