Pazo de Liñares: cando ves o futuro no pasado #rutadeza

Aquí está, esta foto, no Pazo de Liñares, en Lalín. Xa é noite e a última luz vai desaparecendo gradualmente. Enfronte miña, unha fermosa paisaxe rural, que non é só fotográfica. Aínda que non as escoitedes, velaí están as vacas nos establos, recolléndose tamén en diferentes granxas da contorna, e a sensación de paz e quietude é inmensa. Levamos todo o día percorrendo o Deza cun roteiro organizado pola Deputación de Pontevedra e a nosa viaxe remata aquí, entre estas vellas pedras cheas de memorias.

Porque este pazo de fermosa historia é tamén un interesante centro da memoria local, un fermoso exemplo de como estas casas nobles poden ter un futuro como centros culturais no rural do país. Hai tres instalacións no pazo: o museo galego do monicreque, unha exposición permanente arqueolóxica vinculada aos laboratorios científicos que a Deputación de Pontevedra instalou neste recinto, e unha fermosa sala destinada a un dos persoeiros locais, Joaquín Loriga, o aviador que naceu neste mesmo pazo.

Non hai moitos vínculos aparentes entre as tres instalacións, pero a min gustoume velos estreitamente atados á mesma malla, que nos leva do onirismo e a fantasía, aos vellos relatos fundacionais do país e os mitos contemporáneos. Velaí están, prendidos de soños infantís, os fermosísimos monicreques do museo da marioneta. Nesta sala repousan moitos dos “actores” e “actrices” mecánicas do teatro galego das últimas décadas canda exóticos amigos doutras latitudes. Nas salas veciñas hai unha escolma das abundantes pezas arqueolóxicas aparecidas no poboado da Lanzada, presentadas con algún san e necesario punto perturbador, como a musealización do esquelete dun can soterrado na Lanzada hai poucas décadas. Dediqueime a observar a cara dos visitantes cando vían o esquelete e logo lían na cartela que o can morrera hai ben pouco, e a rotura de esquemas mentais era abraiante.

O que máis me chamou a atención, con todo, foi a sala de Joaquín Loriga, ubicada nas dependencias nobles do pazo -impecablemente restaurado, por certo. Cando viñera da outra vez aínda non estaba montada. E velaí está o espesor cultural destes territorios que escapan a todos os clichés. Aquí hai unha historia que poderiamos tamén atopar nun chateau francés ou nunha casa aristocrática da campiña inglesa. Sería idéntica en practicamente todo á nosa. O fillo duns aristócratas, neste caso Joaquín Loriga, que nas primeiras décadas do século XX se convirte en piloto pioneiro, e que morre no seu avión, como todos os grandes pioneiros da aviación do século XX, ao estilo de Saint-Exupery. Loriga, un fillo predilecto de Lalín, foi famoso pola epopeia da viaxe de Madrid a Manila, a capital de Filipinas e antiga colonia española. Había que botarlle arrestos para facer iso en 1924, viaxando naqueles avionciños de lata. Coma un aviador francés ou inglés que tamén decidira, para a súa viaxe imperial, chegar tamén á colonia máis distante.


Unha auténtica fotografía de Loriga (dereita) e Gallarza (esquerda) no máis puro estilo Tintín. Apréciese ao negro cargando gasolina atrás

As fotos da historia son unha marabilla. Comprobar como en Galicia, en Filipinas, en Madrid, en tantos sitios, as multitudes se congregaban ao redor desas avionetas é un relato da confianza no progreso, na admiración polo heroe, polos últimos descubridores de fronteiras, neste caso na tecnoloxía.

Encantoume esta fotografía de Loriga chegando a Manila. Fixádevos no aviador. Obsérvase o cansazo, pero tamén a sorpresa, o figurar aínda nas nubes, o non ser aínda totalmente consciente de onde está e do que acaba de conseguir. E logo mirade nas caras de quen os recibe, todos europeos, absolutamente entregados, conscientes de que viven un momento histórico, marabillados eles mesmos da idea do progreso da técnica, e de como lugares dun mundo remoto a partir dese momento comezarían a estar moito máis conectados. Cantas cousas conta unha simple foto!

Por certo, xusto antes de desviarse para o pazo está un sitio para comer ben interesante (como vos decataredes pola cantidade de coches aparcados diante que ten sempre): é o Alto da Pena, e o típico é o polbo á feira e a carne richada. Non é para nada un mal plan

Be First to Comment

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará