Onde a auga laña a terra

Fotos: Sole Felloza

Recoñezo que moitos dos destinos que máis me gusta visitar son aqueles que non só me fan viaxar no espazo, senón tamén no tempo, aínda que ese tempo non necesariamente teña que ser un tempo humano. Conforme pasan os anos, a xeoloxía, a idade da Terra como planeta, a escala do Planeta e as transformacións que provoca na cortiza do planeta interésanme máis. E cando un visita as foces navarras, xurdidas a partir dun traballo paciente das augas e dos ventos, xúntase outro factor máis: a sensación de mundos recollidos, mundos ausentes e autónomos, no que o home participa de maneira accesoria. Iso é ben difícil de atopar en Europa, onde ata o Mont Blanc ten moito de humano.


Foz de Lumbier

As Foces tamén, por suposto, pero debido á súa natureza de canóns profundos do río, á súa inutilidade agrícola, ficaron como refuxios, como territorios nos que a natureza foi moldeándose de maneira autónoma, en gran medida. Son xoias da natureza de Navarra. E hai circunstancias que crean este particular mundo de ensoño. As simas, as covas, profundas ou non, que se abren ao baleiro. Os voitres, tan exóticos para os galegos, que nos vixían como paxarracos enormes, aparecen desas covas, cadanseu en cadansúa. E un ten a tentación de gabear e subir para ver que hai aí dentro, aínda que non haxa nada máis que un oco que se mete un par de cuartas na parede vertical. E non serás o primeiro, porque aquí e alá mínimos sendeiros inducen a pensar que outros antes que ti foron gaber a molestar a estes paxaros milenarios que levaban as ánimas das xentes destes lugares.


Foz de Arbayún

Hai dúas foces moi visitadas, a de Lumbier, a máis familiar, na que o camiño discorre pola antiga vía do tren (e os seus túneles). E logo está a máis maxestuosa, a imprescindible, que é a Foz de Arbayún. Un mirador pendurado sobre a nada amósate unha vista maxestuosa, un territorio xa moito máis inaccesible, na que se cadra apenas durante un quilómetro ou dous fende, ou laña, a terra para refuxiar no seu interior secretos da natureza. Arbayún provoca esa estraña sensación que ás veces pasa nas viaxes: cando chegas a un lugar que te entra por todos os sitios, e pensas: “xa vin o que hai que ver”. E o resto pode ser un complemento, delicioso e divertido, si, pero sabes que ese lugar, ese canón con aqueles enormes paxaros suspendidos entre a brétema, é que seguro que queda para sempre na túa alma.

E non fun o único. Enfronte da foz de Lumbier, cunha vista marabillosa dese corte á terra que fai o río, está a vila romana de Liédena. Un establecemento dedicado ao viño, que aínda hoxe en día ten un enorme viñedo aos seus pés alí onde debían estar as cepas romanas. A vila está xusto diante do desfiladeiro, nunha vista para abraiar. Nos paneis din que iso é casual e responde unicamente a necesidades agropecuarias desta residencia, porque “as fiestras miraban para dentro”. A min pásame coma con outras vilas romanas, ou termas nalgunhas cidades romanas da península. Miran para lugares fermosos. Négome a crer que aí non haxa unha experiencia da paisaxe, co significado que lle puideramos dar a esa idea de paisaxe no mundo antigo. Liédena tamén é un fermoso lugar para visitar, con ese misterioso patio inicial rodeado de estancias todas similares, sobre o que hai diferentes hipóteses.

Be First to Comment

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará