Venres 9: Falamos sobre a Outra Xente de Palmeira

Convidado pola Marea de Ribeira, este venres teño a inmensa honra de dar a miña primeira charla pública no lugar no que pasei os meus tres primeiros anos de vida e terra do meu pai: a fermosa Palmeira, no concello de Ribeira. Logo meus pais irían vivir para a veciña Pobra do Caramiñal, que é tamén parte de min, como Palmeira. A conferencia titúlase: “A outra xente de Palmeira: mitoloxía dunha parroquia mariñeira”, e impartireina na Sala de Usos Múltiples do Polideportivo de Palmeira ás 20 horas este venres 9 de xuño.

Para min é unha conferencia moi especial polo seu contido. Cando eu era un rapaz de 16 ou 17 anos, despois de quedar fascinado pola descuberta da antropoloxía galega a partir das lecturas ás que accedía na biblioteca da Pobra, onde estaban todos os grandes da antropoloxía do noso país, armeime de gravadora e bloc de notas e dediquei un verán a recoller os contos, as tradicións e os mitos de Palmeira. Collía a bicicleta ou o Sarasquete e alá marchaba todo o día, de casa en casa, axudado pola boa sona da miña liñaxe carreirana. De algún xeito, as antigas tradicións, lendas e contos conservábanse moito mellor en Palmeira que na Pobra do Caramiñal, na que o ambiente vilego xa fixera, en certo xeito, desaparecer moitas destas historias. Palmeira tiña a inmensa sorte, naquel momento, de conservar aínda unha impresionante -e mirado con anos e con tantas viaxes e experiencias non perdeu para min nada daquela impresión- caudal de historias sobrenaturais que, como é habitual en Galicia, mesturábanse sen medo co humor. Foi o meu primeiro traballo de recollida sistemático, pero tamén a miña primeira inmersión total nun mundo que desafiaba as fronteiras do meu coñecemento.

Cando xa levaba dúas ou tres semanas escoitando de casa en casa todas aquelas historias incribles de mariñeiros afogados e cabalos voadores, un día fun cun amigo a unha festa en Lesón, na Pobra do Caramiñal. Ao volver, ben na noite, fumos atallando por corredoiras e camiños de monte, igual que se contaba nas vellas historias, e eu aquela noite, e xuro que non era o alcol, prometo que crin ver de todo. Detrás dos loureiros parecía que había un exército de sombras esperando a manifestarse. Cheguei a casa cagado de medo e intrigado polo que acababa de pasar, pero o día seguinte, ao espertar, decateime e díxenme: “estes cabróns estanme aculturando!”. Foi aí cando entendín o poder dos relatos, e das estrañas fronteiras entre a realidade e a imaxinación. Eran aqueles relatos, narrados de aquela maneira e con aquelas formas, os que transformaran, aínda que fora momentaneamente, a realidade. Dinme conta, entón, de algo que aprendera con Marcial Gondar ou González Reboredo: os relatos son educación, a palabra moldea o mundo.

Nunca publiquei ese traballo. Aos amigos si que lle contei moitas veces moitas das historias, que están labradas a lume na miña cabeza. Aquel traballo de campo transformoume, ensinoume a escoitar, demostroume que alén da maxia e o ultramundo estaban escondidas preocupacións, teimas e medos persoais, aprendín a falar e a contar con aquelas mulleres dignas de ser escoitadas no máis selecto dos teatros románticos, e tamén ensinoume, aínda que de aquela non sabía definilo, que os libros tamén teñen visións estreitas da realidade, que a condición, o xénero e a procedencia condicionan os relatos coma hoxe o noso historial de busca condiciona o que Amazon nos amosa. Os relatos amóldanse flexiblemente ao que quere escoitar. E os libros só contan o que o seu escritor quere ver: alén deles, alén das preguntas non feitas, hai moita, moita máis tradición oral agardando polas preguntas axeitadas, coma nos vellos contos de fadas.

Así que a conferencia deste venres permitirame poñer sobre o papel tantas cousas sentidas naqueles días de formación.

Be First to Comment

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará