Montedidio: unha historia de iniciación

Por algún motivo, hai unha sorte que se vén repetindo no meu camiño de lecturas desde hai moitos anos. Grandes libros que fican para a miña memoria, que alguén me agasalla ou que chegan a min de xeito borroso e un tanto amnésico, nunca mercados. Son de grandes autores da literatura universal e están traducindo ao portugués. Así que, para min, o portugués é a lingua das lecturas únicas e impactantes, as que merecen un oco de tempo decente e non só os somnolientos segundos antes de que os biorritmos se sepulten entre as sabas.

Estes libros, un tanto orfos, ás veces agochan sorpresas que axudan a desvelar a súa procedencia, como esta mensaxe oculta, un diálogo secreto entre novios conservado para décadas, imaxinas.

Discretamente agochas a mensaxiña páxinas atrás, coma quen non pasou nada. E continúas lendo Montedidio, a fermosa novela de Erri de Lucca, escritor de quen vos falei hai un tempo. Montedidio é unha historia de amor e evolución persoal que sucede no Monte di Dio, un popular barrio de Nápoles. Trátase dunha noveliña que relata o transo entre a infancia e a madurez, a partir dos ollos dun mociño aprendiz de carpinteiro, e a súa vida no barrio. Cun boomerang que exerce o rol dun boneco de xoguete, un zapateiro xudeu que está a punto de sacar unhas ás da chepa para voar a Xerusalén e unha moza, María, que o introduce no sexo adolescente. A historia, contada cunha narrativa destinada a engaiolar, cunha poética sinxela, das preguntas básicas, Montedidio lévanos a unha Nápoles portuaria, aínda con barcos do Exército americano, trala II Guerra Mundial; lévanos, en realidade, aos ollos dun rapaz que descubre o mundo desde unha enorme soedade.

A narrativa, só algunhas veces, dá viravoltas cara o marabilloso. Como nesta historia que a min lembroume inmediatamente ao mestre Cunqueiro:

O cheiro do porto subiu ate à nosa ruela e esqueço a melancolia. Mest’Errico viu o meu abatimento e disse-me para beber caldo de polvo: “Te magne ‘a capa e metti giudizio”, comes-lhe a cabeça e ganhas juízo. Há um vendedor de polvos ao cimo da rua em frente, só vende aquío, ‘e purpe. Mest’Errico conhece-o, sabe que os procura no meio dos blocos de pedra do molhe de fora. “Não é que ele os pesque, diz, vai-os colher à mão, como se tivesse unha criação de polvos. Dá-lhes mexillhão, o polvo consola-se, abre as conches, põe os mexilhões na mão e os polvos vêm apanhá-los. Conhece-os um por um, chama-os pelos números, entra com os pés na água, diz um número e un polvo chega-se e agarra a mão. Mata-o sem lhe fazer doer e os polvos que ele vende nem é preciso batê-los, são tenrinhos, mesmo os maiores. Na loja dele não vês polvinhos, dos pequenininhos, só dos crescidos. Vai lá e bebe um caldo”.