O trailer de Escépticos (e máis o spot)

Xa temos falado aquí de Escépticos, a magnífica idea de documental de divulgación científica que se estreará proximamente en ETB-2. Escépticos ten dúas cousas positivas: a primeira, demostrar de forma activa numerosos timos modernos disfrazados de verdades. O mundo contemporáneo está moito máis cheo de mitoloxías do que pensamos cando ás veces ollamos para os panteóns dos clásicos. Outra cousa é que as nosas mitoloxías están disfrazadas, pero están aí. E aquí vén a segunda parte da cuestión. O que me gusta de Escépticos é o xeito de construír ciencia de xeito indirecto. Ao esixir evidencias, instrúe sobre o método científico, e os sucesivos pasos de conxeturas, a hipóteses e de hipóteses a teorías. O método científico susténtase en evidencias, aínda que para atopar as evidencias, moitas veces, é preciso botar man non só de técnicas máis ou menos mecánicas, senón tamén da intuición e da imaxinación. Pero non debemos quedarnos niso. O máis novelesco, o máis apaixoante, é o proceso que leva do indicio á evidencia, especialmente cando esta se vai retrasando, dando voltas, agachando mentres o camiño está inzado de frangullas indicativas…

A clave da ciencia é a busca da evidencia. Estes días, un científico amigo anda a observar un mundo cheo de indicios; reconstruímos un escenario global para o que está localizando, pero é preciso localizar evidencias para dar un paso máis alá. Escépticos pide evidencias para ir máis alá.

E outro aspecto interesante de Escépticos é o que ten que ver coa localización. Os científicos que falan non pertencen a unha remota universidade americana ou inglesa. Son científicos vascos, científicos que viven ao carón de cada un de nós. Esta cuestión é clave: os medios constrúen certa (falsa) percepción de que o coñecemento se xenera lonxe de nós, cando o relevante é que, moitas veces, se está xenerando ao noso carón. Que a sociedade perciba isto é fundamental, é o único xeito de evitar que un político se sinta con liberdade para meterlle tesoirazos salvaxes aos orzamentos de investigación científica. En Escépticos, o físico nuclear chatea no bar do lado. Básico.

A divulgación científica sempre se centra na mensaxe final, no achado. É inevitable non caer nese vicio. Pero o auténtico desafío, o valor máis importante da ciencia é o camiño, o proceso e, xa que logo, o método. No sitio arqueolóxico de Pena Furada tentaremos que o método, o proceso, sexa parte do relato.