Crónicas Mundanas (I): A épica do chipirón

Last updated on 25 / Decembro/ 2010

Inicio a publicación dunha nova serie: Crónicas Mundanas que aparece, en papel, na renovada revista AH! (ver en PDF o número anterior), da Asociación de Hostelería Compostela. As Crónicas Mundanas pretenden ser un retrato irónico e contemporáneo da cidade de Compostela a través dos hábitos gastronómicos dos seus habitantes.

O alimento máis emblemático do Nadal compostelán non é o capón, nin o turrón, nin as froitas escarchadas, nin o ollomol ou o bacallau. Estiven a comparar as numerosas ofertas de menús que ofrecen os restaurantes composteláns para este decembro, de todos os prezos posibles, e cheguei á conclusión que o Nadal compostelán ten en común a un pequeno cefalópodo: o chipirón, e as súas pequenas variantes: as puntillas, e as luras á romana. Toda a cidade convértese nunha oferta de entrantes dominada polo chipirón. Por algunha malévola asociación de ideas (búsquena vostedes), a cabeza levoume a relacionar os tentáculos e os cefalópodos coas ceas de empresa do Nadal.

En Compostela, o sector da hostelería podería alternar a tan común frase de “facer o agosto” coa de “facer o decembro”. Lonxe do tópico do individualismo galaico, ao compostelanita o que lle gusta é a cea en masa. Será que os excesos en masa son menos excesos.

Sen dúbida, o auténtico ‘prime-dinner’, o momento crítico da cenística de Nadal en Compostela é o segundo xoves e venres do mes de decembro. Proben a chamar a Radiotaxi a iso das nove e media e escoitarán unha gargallada na centraliña que ecoará nas paradas da Praza Roxa e Praza de Galicia. As mozas, do negro que por defecto define en Galicia a elegancia noturna, e os seus acompañantes, atravesan a cidade camiño dos destinos que dictamina o poder adquisitivo medio do grupo. Os universitarios van -rodeados dun halo non místico, senón de colonia- a La Trattoria ou á Costela de Adán, os funcionarios de Educación suben ata o Dezaseis, as empresas do polígono acuden a Los Robles en microbús e os trintañeiros optan entre as churrascarías tan abundantes na cidade e os que prefiren un xeito máis sofisticado, distribuidos entre sitios coma A Curtidoría ou o Boga. Caen os chipiróns, as zamburiñas, unha vieira nos afortunados e sempre un segundo de nome máis pretencioso para crear máis ambiente. Tamén é a ocasión de descubrir esas estrañas marcas de Ribeiro ou Rías Baixas das que na vida oíches falar, e que adoitan propiciar os momentos máis notables da noite.

Todo depende, claro, se o grupo se sinte cantor ou non, porque non todos os locais permiten o exercicio desta expresión visceral do galego ceador. O ‘cante galaico’ é unha arte minusvalorada: nunca sairá pechando os telediarios de Televisión Española, pero ten tanto nervio coma o andaluz. E vale, non temos guitarra e non adoitamos palmexar -o noso é dar puñadas na mesa coa cunca-, pero o Mira maruxiña mirá, coa súa ondulante tonal-interpretativa que alterna susurros e berros incontrolados ten algo de máxico: xorde só entre os efluvios do licor café, do copazo de Johnny ou da caña tostada, sae dun pescozo cunha garabata afrouxada, a cara conxestionada de galaica cuperose e sempre con tenores e barítonos espontáneos que liberan a súa circunspección cotiá ante sorprendidos compañeiros de traballo. Estarán comigo: sempre son os máis respectables da oficina os que se converten en sorpresivos tunantes da cea de empresa. “E logo este home non sae nunca?”, é a frase pronunciada entre susurros por unhas e outros.

Cos puros prendidos da boca, coas mans impregnadas do delator cheiro do marisco, cos gabáns mal postos -unha solapa enriba e outra para abaixo-, os grupos peregrinan pola cidade entre a primeira e a segunda copa, antes de que se produza a desbandada excusada dos que se sinten máis incómodos por andar cos seus conpañeiros de traballo e só resistan a gintonics os máis recalcitrantes. Compostela non é unha cidade preparada para esta invasión lúdico-laboral: só lugares coma o Retablo ou o Momo á Rúa aturan o embate dun grupo de trinta traballadores da Finsa. Se lle engades unha colección de mestres de primaria, unha xuntanza de antigos alumnos de Lasalle, tres oficinas de aseguradoras e catro notarías (por falar das industrias básicas da cidade) provocarás o colapso estrutural da cidade vella. Os que na vida xa cambiaron o tempo das copas e dos amigotes polo da familia, procuran nas ceas de empresa o relampo da mocidade perdida; os que continúan solteiros observan abraiados o subidón dos colegas casados.

Uns e máis outros, ao día seguinte, no traballo, miraranse cunha complicidade pícara, como se tiveramos feito a noite anterior algo malo, mesmo algo épico, algo tan diferente ao mundo cotiá que non deixa indiferente. As mans, se cadra, aínda cheiren algo a langostino e a fritanga de chipirón. O cheiro auténtico e non recoñecido do Nadal.

Be First to Comment

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará