En Cequeril co Señor das Bestas

Last updated on 16 / Marzo/ 2010

Dúas correntes distintas do mesmo río: o Umia. Foto: Sole

Andivemos o roteiro PRG 123, chamado da Ponte do Ramo [localización], ao longo da parroquia de Cequeril (Cuntis). Está case recén feito por unha dinámica asociación local, Portavezal, que conseguira o apoio económico de AGADER para poñer en marcha o proxecto de amosar o mellor da súa parroquia. Trátase dun repousado camiño de case sete quilómetros que se fai con tranquilidade nunhas tres horas e medio, e no que se combinan paisaxes dun fermosísimo tramo do Umia con varios muíños rehabilitados con outros atractivos paisaxísticos, etnográficos e arqueolóxicos. Comézase na Ponte do Ramo, entre Cuntis e Cequeril, e está perfectamente sinalizado e explicado. O valciño estreito de Cequeril, encaixado entre montes altos e o Castro Sebil, é un fermoso lugar para andar e perderse. Xa había tempo que non tiveramos tempo de andar.

Pero un dos puntos máis chamativos do roteiro son as estacións rupestres que están por riba de Cequeril, unha auténtica paisaxe cultural e simbólica. Son especiais por moitos motivos, pero para os arqueólogos un sobre todo: moitos das espirais e círculos teñen unha cruz no medio. Nalgúns casos parece evidente a existencia dun suco máis profundo, feito a cincel, no interior das espirais, co cal parece indicar unha curiosa tarefa de cristianización dun lugar pagán que debía seguir mantendo, cando menos, capital simbólico nalgún momento do cristianismo. Pero outras formas son moi divertidas. Nunha das laxes aparece o que se supón un gato (e sería o primeiro gato representado nun petróglifo galego). É fermoso pasear entre as pedras, e descubrir petróglifos que son como gotas de chuvia que rebotan nas laxes, como ondas concéntricas ao caeren pedriñas nun estanque. Pero o petróglifo máis intrigante é este:

Chámase a Laxe dos Homes e como se pode apreciar sen necesitar ser un experto é que os sucos son en V, non en U. Está feito a cincel, e iso indica posiblemente que foi gravado con posterioridade ás tradicionais espirais e labirintos que aparecen noutros, e iso fai que moitos investigadores garden moitas reservas sobre estas figuras. Son dúas figuras: posiblemente unha de sexo masculino e outra de sexo feminino, aínda que sobre as intepretacións que se fan, eu creo que a feminina é a que os investigadores din que é a masculina, e viceversa). Pero eu non podo deixar de mirala, mirala con calma.

A quen vexo aquí é a Cernunnos, o Señor das Bestas da mitoloxía celta e doutras moitas. Aparece noutros lugares de Galicia, tamén. O meu amigo Carlos de Rianxo estará nestes momentos ríndose. El foi quen me axudou a ver o primeiro Cernnuno no seu concello. Obsérvoo e comparo esta figura coa Caldeiro de Gündestrup, onde podemos atopar a imaxe máis canónica do Señor das Bestas. O deus rodeado de cervos e porcos bravos e cunha serpe na man. Un deus que parece soñar. E logo miro á figura esquemática de Cequeril. Os seus brazos e os seus pés. Poden ser representacións de dedos, mans e pés, pero eses estraños trazos tamén poideran ser raiceiras de árbores. Un Señor da Natureza, con cornos de cervo e pés e mans coma árbores. Miro enfronte, na accidentada paisaxe de outeiros e o río Umia serpeando. Dan gañas de chamar ao deus cun corno desde este altiplano sagrado, que aínda conserva unha pequena e fermosa carballeira no centro, e velo remexerse entre as copas dos carballos.

Con independencia de que isto só sexa unha evocación literaria e ensoñadora, asegúrolle que os investigadores non vos dar moitas máis respostas sobre esta figura. Un dos motivos máis para facer un fermoso roteiro. A mágoa. Coma sempre, non nos cruzamos con ninguén. ¿Como non se vai desfacer este país entre construción, especulación e asfalto se non nos tomamos nin o pracer de percorrelo e andalo?