Unha escena cotiá no castro de San Trocado

Last updated on 18 / Xuño/ 2009

Vista do Miño desde o San Trocado. Foto: Lansbricae en Wikipedia

Subimos ao San Trocado con mal tempo e frío. Aquí, no alto dese monte, aínda están as trazas do antiquísimo castro que aquí houbo, pero hoxe a xente vén aquí pola ermida e o sobrecolledor panorama sobre o val do río Miño, que baixa polo embalse de Castrelo ata Ribadavia. As costeiras de treixadura xa verdes pola primavera. Cando se comezou a construír a citania de San Cibrán de Lás, que está a menos dun quilómetro en liña recta de aquí, este lugar xa era unha ruína vella, abandonada se cadra entre o 300 e o 200 a.C.

Se cadra polo espectacular do contorno e por algunha historia que xa perdimos, o San Trocado foi un lugar moi importante no pasado, como xa comentei cando falamos dos petroglifos de Amoeiro. E seguiuno sendo durante miles de anos. Ata os anos 60, tres procesións de tres parroquias diferentes subían ata aquí, simultaneamente, o 16 de maio, indicando ritualmente a centralidade deste espazo, unión de territorios e familias. Un bispo de Ourense prohibiu as misas ao aire libre nos 60 e a vella tradición esmoreceu. Pero nos 80 un grupo de veciños de Barrantes recuperaron a historia, e parte da vello ritual.

Camiñamos polo San Trocado, cos pés enfancados na lama. A brétema permítenos distinguir o que pasa. Cada familia da parroquia -só non suben aquí aquelas ás que lles morreu alguén hai pouco-, monta como un pequeno alpendre, unha casiña, na croa do castro, por baixo da ermida. Estiran as mesas e pasan o día, indo de casa en casa, recibindo e dando sardiñas, polbo, viños brancos e tintos que chaman, con algo de retranca, da boa vontade, xamón asado, os chourizos, a bica tradicional e o licor café da casa. Coa brétema, nada vemos alén das casas de lona plástica e a muralla. Camiñamos con Tito de cabana en cabana, sendo recibidos cos brazos abertos. O petrucio de cada casa vainos achegando os pratos co mellor da súa casa. No día frío, o viño dos petrucios presta no corpo. A vella tráenos cereixas: son as da primeira vaga, enchen Barrantes, e as da segunda vaga aínda estarán mellores, máis doces. Polo castro corren os nenos. As avoas máis vellas teñen ese sorriso condescendente dos anciáns xordos. Sae fume das potas, cheiro das comidas. E os veciños volven vivir cotiamente, dous mil trescentos anos despois, posiblemente xa sen seren conscientes de tal feito, no castro do que baixaron os seus antergos.