O banquiño do Conde eremita

Last updated on 11 / Marzo/ 2009

Camiñando cara a Casa do Conde

Levado por unha estraña melancolía (porque cando estás melancólico pensas tanto na infancia, ou na adolescencia?), subo ao Barbanza desde a Pobra. Ducias de coches ascenden a estreita estrada ata o mirador, e algúns máis intérnanse nos Chans. Que demos buscarán nos Chans estas familias. Gustaríame facer este camiño cos ollos pechados, cando aínda o Barbanza era un lugar máis ou menos bravo e solitario. Estas chairas, estas brañas das terras altas, onde hai un microclima húmido e frío, baleiras de persoas fronte á presión demográfica insustentábel do litoral da comarca, estes penedos e outeiros que suben son unha auténtica xeografía da alma, como unha cartografía, uns intestinos da memoria. Se eu son de algún sitio, se algún lugar ten marcado o meu carácter, é este paramo de breixo, de silenzo, de toxo e herba enchoupada na turba, de cheiro dozón a bosta de cabalo, de ventos que varren, de dólmenes, mámoas, de estraños poboados de pastores dos que aínda se conservan as súas vivendas circulares nas chairas, de abrigos rochosos que homes e cabalos compartiron durante séculos para amparárense dos trebóns.

Deixo o coche na Portela, porque sei onde vou. ¿Como sería a ponte, disque prehistórica, que permitía salvar ao camiño real este paso caudaloso?¿Esa ponte derrubada en épocas ben históricas da nosa democracia? Sei onde vou. Avanzo seguindo o curso do río ata a Casa do Conde. Hai ben anos que non visito este lugar. A Casa do Conde, a Corte do Santo, dous lugares emparellados na escasa tradición oral que fun quen de recoller destas xeografías baleiras da serra. A Corte do Santo seica era a Casarota do Fusiño, un dolmen notábel agachado nas lombas a pouca distancia da Portela. Pero a Casa do Conde é estoutro lugar remoto ao que vou andando de vagar. No seu tempo debeu ficar lonxe de todo o humano. A única memoria que atopei dela foi o seu mesmo nome, nada máis. Se cadra, foi un eremitorio altomedieval. Nun espolón, alí onde o río Pedras comeza a tranformar a súa veiga nun canón a pico, hai unha pequena casa escondida, amparada nos penedos. A casa só a poderían atopar, hoxe, os que a temos visto antes, xa que está agachada nun mar de silveiras. Non hai sitio máis distante do mundo no concello da Pobra do Caramiñal.

O banquiño do ermitaño

Pero unha ollada máis atenta revela cousas novas. Gusto de volver a sitios da miña infancia, aplicando o que vou sabendo de mirar ben ao meu redor. E aquí está, na Casa do Conde. Hai como un valadiño que divide a penedía do bosque. Ando polo interior. Atopo algunha terraza. Os muros da casa localízoos desde abaixo, cubertos de silveiras. Na labirinto vexetal e pétreo, de súpeto descubro algo novo, e dáme a risa parva nestas soedades. Atopo un rústico banquiño ao carón da porta do valado. É unha lousa plana deitada, e debaixo, o Conde -quen sabe se un aristócrata que se retirou a estas soedades, quen sabe se vinculado ao mosteiro de San Xoán da Miserela, que amornece río abaixo- colocou pedriñas para evitar que a pedra abaneara. Dáme a risa, si. Sento nela. Decátome de que o banquiño está onde debe estar: o lugar recibe as últimas raiolas de sol de todo o recinto e, ademáis, ten as mellores vistas. Alá pasa o camiño real, unha mámoa dáche a benvida aos chans e un intrigante valado rodea a un outeiro pétreo. Despois de mil ou mil trescentos anos de abandono, decido sentar alí, outra volta, coma o Conde ermitaño, a descansar. Soa o río. Escóitanse os paxaros que avisan do solpor. E os raios vanme pegando. Estou cómodo. Pasa o tempo. Lembro. Miro de reollo como se achegan -insolitamente- unha pequena manda de cabalos bravos. Pega o sol.

De súpeto, se cadra tras durmir esperto, acordo nervioso e marcho do lugar con máis premura da que debera. Se cadra, penso, teñan pasado trescentos ou catrocentos anos desde que sentei.

Con estes sitios nunca se sabe.