Malpaso: castelos e tumbas na rocha nos montes de Allariz

O tolkiniano desfiladoiro de Malpaso, desde o castelo


O Castelo. O chan que está á esquerda é onde están situadas as tumbas

As tumbas antropomorfas do Chan do Castelo

“Que o San Salvador protexa os que visitan istes paraxes”, avisa un sinal dos veciños ao comezar a subida.

Se vos gusta o sendeirismo, hai que ir a Allariz, á Rota do Canelar. Case non hai información dela na rede e na Oficina de Turismo non teñen folletos impresos, aínda que vos indicarán o camiño. Unha vez chegados a PaiCordeiro, o roteiro, que sube ata o monte de Penamá entre fermosísimas fragas e despois desce ata o desfiladoiro de Malpaso, é un paseo fantástico de 8 ou 10 quilómetros.

A nosa sorpresa -é o bo que ten botarse ao camiño sen moita información-, foi toparnos no sendeiro co Castelo de Malpaso. No alto dun monte solitario, nunha paisaxe digna de Tolkien, sobreviven nos penedos as marcas nas pedras das trabes que un día soportaron a estrutura defensiva do castelo, defendendo un desfiladoiro de vexetación e agullas graníticas. Aos pés do Castelo, avanzando un pouquiño polo sendeiro, a lenda aínda se fai máis misteriosa, cando aparecen nun chan antiquísimas tumbas gravadas na pedra, entre cazoletas. ¿Por que Malpaso? ¿Que historia se nos perdeu alí?

Do Castelo báixase á fermosa aldea de San Salvador dos Penedos. Na aldea xa non vive ninguén permanentemente, pero os veciños teiman en que a memoria siga viva. É emocionante. Con troncos, nun estilo rústico, os veciños etiquetan o seu contorno recuperando os nomes tradicionais, antes de que desaparezan. As fins de semana suben de Xinzo de Limia ou de Allariz, a limparen as corredoiras e as fontes que nacen nos abundantes penedos, a cravaren letreiros, a restauraren casas pequenas nas que naceron; suben ao castelo con fouciños, e limpan as uceiras e xestas. Eles sós: fannos porque a aldea siga viva, fouciños que perpetúan a memoria.

Na aldea de San Salvador hai unha rexa ermida románica que atesoura un enorme Cristo de madeira medieval, da época da fundación. Alí está, no silencio das semanas, en soedade. Eles cóidano con esmero. A ermida e a Fonte do Santo, na fermosa corredoira que baixa a Paicordeiro. Esa fonte, que non recibe auga de ningunha filtración, non seca nunca, din. Os devotos de San Salvador paran nela todos os anos a mirar o miragre. A fonte é o único do seu patrimonio cultural e etnográfico que non se atreven a limpar. Non vaia ser que o miragre remate. “Benvidos”, asegura á chegada, cando vés andando ata San Salvador, outro dos seus troncos rústicos. Os veciños dannos auga da traída. Somos benvidos e afortunados.

Punto de partida do roteiro no interior do post.

Ver mapa más grande