Fotos: Sole
¿Como ves por primeira vez un lugar nunca visitado pero mil veces contado, descrito por un amigo? Entramos pola rúa principal de Montederramo, a capital do concello montañés do mesmo nome nas Terras de Caldelas. E era entrar por aí e buscar o ultramarinos multifuncional da tía Camila, o todoterreo do curmán que pesca salmóns en Irlanda, a alameda, a silueta do mosteiro que é o orgullo da vila. Eu miraba aquelas rúas baleiras, aquelas casas pechadas, aquel silencio de mediodía en Montederramo e, en realidade, estaba vendo verbenas con adolescentes, nenos correndo entre os álamos. O mosteiro non o parece: xunto á igrexa abacial, a antiga fachada está repartida en diferentes vivendas e establecementos que outorgan ao vello lenzo de pedra retoques diferentes en cada cuarto. (Un deles, por certo, Casa Elvira, unha agradábel casa de xantar).
A guía do concello ábrenos o Mosteiro de Santa María: a xélida igrexa, un recio edificio cisterciense de liñas herrerianas, baleiro pero fermoso na súa intelixencia arquitectónica. E a guía berciana comeza a sinalar prantas aquí e alá, gravadas nas imaxes da pedra.
-Todo é visgo de carballo -dinos- porque os monxes crían que o visgo era unha pranta máxica. Deixaron o seu símbolo nos escudos e nas figuras de pedra.
Unha teoría un tanto heterodoxa. Imaxinábame a monxes rexidos polo mago Merlín, unha fouce e paseos húmidos polas carballeiras do val.
-Os monxes poideron ter chegado aquí por ser un antigo bosque con visgo -comentounos a guía.
Camiñamos sobre as lousas da igrexa, inzadas de tumbas de abades con dignidade episcopal fronte ao altar.
-Mirade o chan. Os abades de Montederramo eran moi poderosos, pero uns máis que outros. Se o seu báculo apunta cara a tiara, a tumba fala de que o seu poder se limitaba ao Mosteiro. As tumbas que teñen a o báculo apuntando cara fóra indican que o poder do abade superaba os límites do convento e se estendía pola zona.
No Claustro de Regulares, os poucos nenos do concello estudan nas divisións que se fixeron dentro do claustro. A biblioteca é a antiga sala capitular. A sala de ordenadores está baixo unha soberbia bóveda de crucería. Nesta escola pétrea non entrará este ano ningún neno novo: a crise demográfica no rural. O mosteiro farase, por arte de maxia, máis grande; os ecos se prolongarán solitarios polos corredores. Os pupitres baleiros están á espera. Ao superar o patio, aparece o renacentista Claustro da Hospedería, e a Felipe II, aínda novo, médralle o carrizo no galante sombreiro.
Vaí frío e humidade aquí. No chan esvaradizo do Claustro de Montederramo parecen querer medrar as antigas prantas do xardinciño da antiga botica do mosteiro que estaba nesa porta do fondo.
Alí fóra, ao carón, aínda medra tamén o visgo nos carballos, Nacho.
no encuentro el significado de “visgo” en ningñun diccionario, en algunos lo traducen con el mismo nombre, pero no lo conozco. ¿que es?
Por otro lado, no me extraña nada que los abades estuvieran con la creencia de hierbas mágicas, las religiones en sí, tienen mucho de “magia” i “misterio”.
¿por que no iban a pensar que esa planta o hierba era mágica?
Hasta hoy en día se continuan con supersticiones, unas religiosas y otras populares, que a mi parecer están fuera de toda lógica: Bañarse la noche de San Juan para quedarse embarazadas, Tener todos los hijos que Dios te mande, No comer carne en viernes, Ayunar en Cuaresma, Hablarle a tu Angel de la Guardia, Bautizarte para poder entrar en el reino de los cielos, Ir virgen al matrimonio, no escuchar al Demonio(¿a quien?), te quemarás en el fuego del infierno….
Al lado de todo esto, creer que una hierba tiene efectos mágicos, me parece hasta normal.
No se que hice, pero se me cortó.
Estoy aprendiendo geografía e historia gallega contigo, mas que en todos mis años de bachillerato.
Y que te conste, que voy tomando notas de todos los lugares que vas recomendando, para que cuando pueda, ir visitándolos.
Como siempre:
Muchas gracias
O visgo é o “muérdago”, en castelán, a pranta sagrada, semiparásita do carballo, que seica empregaban os druídas e que colleitaban nos bosques sagrados.
A versión máis popular é a teima de Asuracenturix, o druida de Astérix, con el. Aquí vai unha estampa clásica sobre esta actividade de colleita da pranta máxica:
Fai xa máis dun ano que leo con interese os teus “capítulos diarios”, e hoxe vexo que estiveches preto do meu pobo, Maceda.
Supoño que estes días terías novas do seu Castelo e da surrealista historia alí vivida. Espero que se algún se che ocorre pasarte por esta fortaleza, na que parece ser pasaron parte da súa infancia persoeiros como Alfonso X ou Joao da Nova, poidamos compartir un café (ou no seu defecto un licoriño). Un saúdo.
Lucas, pois a verdade é que non me perdín un capítulo do culebrón do asedio ao castelo de Maceda.
Con gusto tomamos un café cando pase por alí. Co que me gusta a provincia de Ourense non hei tardar moito.
Gracias a ti aprendín iso de visgo. Supoño que agora oireino un cento de veces como pasa sempre que oes unha palabra por vez primeira.
Perdona, pero tengo un poco de lio en mi mente. El visgo, arbusto o arbol típico de navidad, por ser cuando echa las bolitas rojas, ¿que tiene que ver con el carballo(¿roble?).
¿por que comentas que es semiparásita?
yo en la finca que tenemos en Moreiras, tengo muchísimos robles( altos, grandes, hermosos y con muchos años) y 4 muérdagos. Nunca he notado nada raro, con excepción de la hiedra(hedera helix), que trepa por los robles y puede llegar a matarlos.
¿me echas un cabo?
Gracias
Mira que como Javier Sierra ou Dan Brown pillen por banda Montederramo, seguro que lle crean unha historia paralela.
Creo que confundes o “muérdago” co “acivro” (acebo, en español). Aínda que, curiosamente, o visgo é un agasallo de Nadal, pero está prohibidísima a súa recolleita e comercialización, como a do acivro. Aquí tes un link para ver como é o visgo/muérdago:
http://www.elalmanaque.com/navidad/temas/muerdago.htm
Arracadino, eu creo que xa lla está creando a guía. Pero queda moi ben.
:-)