Por terras do Somontano: Alquézar, o tesouro agachado do río Vero

Vista de Alquézar

Dobrar a estrada e atoparse, de súpeto, con Alquézar, esta viliña aillada dos camiños do Somontano. Hai poucas paisaxes na Península nas que a acción humana se mesture coa natureza de forma tan emocionante. A vila aproveita a corda dun monte que leva ata un penedo onde está o antigo castelo dos árabes, o Al-Qasar que marcaba a fronteira entre Oriente e Occidente antes do cambio de milenio. E, ao redor, por simas profundas das que non se ve o final, corre o río Vero, furando a orografía coma un foxo inexpugnábel que envolvera parte da vila. A vila é capital do turismo de aventura: rafting, barranquismo…e atópase nun excelente estado de conservación. Neste territorio aragonés, tan propenso á despoboación, os deportes de risco outorgáronlle unha segunda oportunidade á vila. En Alquézar aínda hai vida, e as patas dos porcos bravos cazados -supoño que cumprindo algún ritual- penduran dalgunhas das portas. As portas, que fermosura de portas:

Vista da Colexiata de Alquézar desde a base do penedo

Pero a vila garda o seu máis fermoso segredo nas ruínas do antigo castelo. É a Colexiata de Alquézar. Construída na Idade Media, o recinto aproveita os muros da fortificación para edificar os seus volumes irregulares. O claustro é para perderse. Reconstruído a partir do século XIV, aproveitando elementos anteriores, é unha fermosa lección de arte medieval, renacentista, barroca. Boa parte do claustro está recuberto de pinturas realizadas entre o século XV e o XVIII. Parece mentira que tantas cousas marabillosas estean comprimidas nun espazo tan reducido. Todo é a sensación das pequenas cousas, como este soldado con esas gafiñas chamadas quevedos neste fresco do século XVII…

O soldado con quevedos está á dereita de Xesucristo

…ou esta minúscula escena do martirio dun misioneiro en Oriente nun chineiro dunha capeliña…

ou os relatos da creación contados nos capiteis románicos, dos que poderiamos falar un montón. Este é un pequeno paseo polo claustro:

Enriba, a pequena pinacoteca é un museo en miniatura, con obras dunha calidade excelente para unha remota colexiata: tres táboas da escola aragonesa e influencia flamenca do XIV e XV, cadros de Murillo, anónimos de influencia velazqueña. Camiñamos por este lugar fascinante, máxico, atrapador, como se espiaramos por un pequeno buraco no que se entrevira o Aleph.

Unha completa visita virtual á Colexiata de Alquézar